1. Πώς ν' αγωνισθούμε εναντίον του πνεύματος της λύπης;
Να είσαι εύθυμος. Αγαπητέ μου, ξέρεις τι θα σου ειπώ τώρα με πλήρη βεβαιότητα; Μερικές φορές στην ζωή του κάθε ανθρώπου έρχονται αφορμές λύπης• ή κάποιας οργής αυτά προέρχονται μόνον από τον διάβολο. Δεν έχουμε ευθύνη. Εάν σου συμβαίνει αυτή ή κατάστασης από ταραχή ή από λύπη, σου ετοιμάζει φωλιά ό σατανάς και βάζει εκεί για να κλωσήσει τα αυγά του. Δεν μπορείς ν' αγαπάς, δεν μπορείς να δις με λίγη διορατικότητα το μέλλον, με την λογική πού σου έδωσε ό Θεός. Δεν μπορείς πλέον, διότι είσαι λυπημένος. Δηλαδή δεν είσαι σε καμία κατάσταση -μια κατάσταση δαιμονική- την οποία πολύ δύσκολα την υποφέρεις. Όταν είσαι έτσι, σκέψου αυτά: «Στάσου, διότι είναι κάποιος διάβολος εδώ». Και μη τον δέχεσαι πλέον.
2. Τι να κάνουμε για να λυτρωθούμε από την σκληροκαρδία μας;
Αυτά είναι πράγματα πού δεν εξαρτώνται από μία εξωτερική βοήθεια. Αυτά εξαρτώνται από σένα. Εγώ σας έδωσα μία λύση. Μη παρηγορείστε μόνο με το γεγονός ότι τα ακούσατε. Σάς έδωσα μία συμβουλή: Να είσθε εύθυμοι.
Πώς να είμαι εύθυμος -μπορεί να πει κάποιος- όταν δεν μπορώ να είμαι; Εάν είσαι εύθυμος, ή ίδια ή καρδιά ανοίγεται και γίνεται δεκτική. Διότι ή καρδιά είναι το βάθος του βάθους της υπάρξεως μας. Ή καρδιά είναι φτιαγμένη από τον Θεό για να μπορεί και Αυτός να κατοικεί μέσα της. Δεν είναι όπως οποιοδήποτε όργανο του σώματος. Ή καρδιά πού έχουμε όλοι μας και κτυπά και βάζουμε το χέρι μας σ' αυτήν και την ακούμε είναι ένα σύμβολο της καρδιάς. Ή καρδιά ευρίσκεται πέρα άπ' αυτή την σαρκική. Φέρει στο βάθος της εκείνο το καταπληκτικό σημείο, το όποιο έκανε ό Θεός «κατ` εικόνα και καθ' ομοίωση», όπως λέγει και ό Σωτήρ: «Και ό πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ' αύτω ποιήσομεν» (Ίωαν. 13, 24). Αυτό είναι το κατ' εικόνα και καθ' όμοίωσιν, και όχι τα πόδια και τα μάτια και τα αυτιά. Ό νους είναι ένας υποτακτικός της καρδίας.
3. Και πώς φτάνουμε σ' αυτήν την καρδιά;
Είναι πολύ εύκολο. Βάλε τον νου σου εκεί και λέγε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησαν με τον αμαρτωλό». Όποτε όταν έχεις μια κατάσταση χαράς, εσωτερικής ελευθερίας, ευφροσύνης, ανοίγει και ή καρδιά σου.
Τι σημαίνει αυτό «Είμαι πικραμένος»; Πώς όμως είσαι πικραμένος αφού ό Χριστός ανέστη και αφού κατανοούμε ποια ή σημασία του σταυρού στην ζωή μας, τον όποιο και βαστάμε; Ένας άνθρωπος πού πιστεύει στον Χριστό είναι χαρούμενος, είναι γεμάτος ελπίδα, διότι πιστεύει, ότι ό Χριστός δεν τον αφήνει με κανένα τρόπο. Κι αυτή ή κατάσταση της χαράς πού ζεις είναι ή κατάσταση της προσευχής, της χριστιανικής βιοτής και της παρουσίας του Θεού στην καρδιά σου. Διότι αυτό είναι το μυστικό. Να έχεις αισθητή την χάρι της παρουσίας του Θεού στην καρδιά σου. Διότι ό Θεός δεν έχει ανάγκη από τις γνώσεις σου, ξέρει τι θέλεις. Έχει ανάγκη από την ικεσία σου και την εγρήγορση της καρδιάς σου. Βλέπε μερικούς πατέρες και μητέρες, όταν βλέπουν το παιδί τους να στηρίζει όλη την ελπίδα του σ` αυτούς, αυτοί πεθαίνουν από αγάπη γι' αυτό και δεν ξέρουν τι άλλο περισσότερο να του προσφέρουν.
Υπάρχει στον ψαλμό 130 το εξής κομμάτι: «Κύριε, ούχ υψωθεί ή καρδία μου, ουδέ εμετεωρίσθησαν οι οφθαλμοί μου, ουδέ έπορεύθην εν μεγάλοις, ουδέ εν θαυμασίοις υπέρ έμέ. Ει μη έταπεινοφρόνουν, αλλά ύψωσα την ψυχήν μου ως το άπογεγαλακτισμένον επί την μητέρα αυτού, ως ανταποδώσεις επί την ψυχήν μου...». Εγώ είμαι το άπογεγαλακτισμενον παιδί πού κοιτάζει λαχταριστά το στήθος της μητέρας του. Το γάλα είναι μία πλήρης τροφή και εδώ συμβολίζει την Χάρι του Άγιου Πνεύματος. Εγώ λοιπόν, τι κάνω: Να τρέχει μέσα σου ή χάρις του Θεού και εγώ να στέκομαι με ανοικτό το στόμα.
Ό Χριστός είναι Θεός. Έλαβε μορφή ανθρώπου, όπως είμεθα εμείς, αχάριστοι και αχόρταστοι και κακότροποι. Τι τιμή για το ανθρώπινο γένος! Δεν ήλθε για να μας πει κάτι άλλο, παρά όσα ήσαν αναγκαια για τη σωτηρία μας. «Μη φόβου το μικρόν ποίμνιο. Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμο» (Λουκ. 12, 32). Και εμείς μπορούμε να νικήσουμε τον κόσμο, όχι με την δύναμη μας, αλλά με την δύναμη Του. Αντιλαμβάνεσθε πόση δύναμη έχουμε εμείς. Ό διάβολος δεν είναι μία δύναμις, αλλά μια ανεχόμενη παρουσία. Δεν πρέπει να δίνετε προσοχή σε κάθε τι πού σας αλλάζει τις σκέψεις.
Εμείς, δια του αγίου Βαπτίσματος, λάβαμε ιδιαίτερα Χαρίσματα, έχουμε και φύλακα άγγελο. Γιατί δεν δίνετε περισσότερη προσοχή στον φύλακα άγγελο; Ξέρετε, αδελφοί μου, τι λέγει ένα χωρίο; Είναι αδύνατο να μη πεθάνεις εάν δις άγγελο με το πραγματικό του φως. Ό άγγελος είναι μαζί μας, μας φυλάγει. Ό Χριστός ενσαρκώθηκε λαμβάνοντας μορφή ανθρώπου, μπήκε στα βάθη της ανθρωπινής αθλιότητας, όχι για να εξουδετέρωση την ανθρώπινη ύπαρξη, αλλά για να την μεταμόρφωση.
Είδατε Τι γράφει στον Κανόνα του φύλακος Αγγέλου: «"Άγιε Άγγελε, εύχου μετά πάντων των αγγέλων δι` εμέ τον αμαρτωλό». Και ό φύλακας άγγελος προσεύχεται μαζί με όλους τους αγγέλους, διότι ό πιστός δεν τον αρνείται, δεν του απαντά: «Δεν θέλω»! Υπάρχει δηλαδή μία καταπληκτική ενότητα, αρέσει στον Θεό να γίνεται προσευχή και όλοι οι άγγελοι γίνονται ένα με τις δωρεές του Θεού. Κάπου άλλου λέγεται: «Εάν ό διάβολος είχε σαρκωθεί σε ανθρώπινη ύπαρξη, τότε θα μπορούσε με το μικρό του δάκτυλο να ανατρέψει την γη, εάν θα είχε την εξουσία από την αρχή».
Ναι, αλλά δεν έχει πλέον δύναμη. Μόνο την άκρη της ουράς του κινεί, το υπόλοιπο σώμα του (δύναμη του) δεν το έχει πια διότι τη σκότωσε ό Χριστός. "Όμως του επιτρέπεται να μας πειράζει, διότι μ' αυτό τον τρόπο μας στεφανώνει, μας κρατεί σε εγρήγορση και εμείς βλέπουμε ποιοι είμεθα.
Ό διάβολος χωρίς να το θέλει, παίζει ένα ρόλο έμμεσα σωτήριο για εμάς. Τα βάσανα της ζωής σου προσφέρουν πολλή σοφία να σκεφθείς σοβαρά για την σωτηρία σου. Άλλα, αντιλαμβάνεσθε ποιος μας φυλάγει; Ό φύλακας άγγελος κάνει τον διάβολο σκόνη και θρύψαλα ό όποιος δεν έχει καμιά αποστολή και είναι ένας αποστάτης. Ό φύλακας άγγελος είναι σε αποστολή. Μάχη γίνεται μεταξύ τους και κερδίζει το μέρος με το οποίο είμεθα και εμείς ανάλογα με τις πράξεις μας. Και δεν ντρεπόμαστε να εγκαταλείψουμε τον φύλακα άγγελο και να δώσουμε την νίκη στον διάβολο, τον εχθρό του αγγέλου μας και δικό μας εχθρό, με την αδιαφορία αλλά και με τις άμεσες πτώσεις μας; Παρ' όλα αυτά, ό Θεός με το έλεος Του, μας δίνει την δυνατότητα να εγειρόμεθα από την πτώση μας με την εξομολόγηση. Μπορώ να σας ειπώ ότι είναι μία συνεχής συγκατάβαση για την σωτηρία των τέκνων του, των ανθρώπων.
Έτσι, επειδή είμαι στην καρδιά σκληρός, δεν μου αξίζει πλέον τίποτε. Ή καρδιά πρέπει να είναι ευκατάνυκτη και όχι σκληρή σαν την πέτρα.
Μην επιτρέπετε στους κακούς λογισμούς σας να σας κυριεύουν. Εάν έρχονται, να τους διώχνετε με την προσευχή, χωρίς πολλές στοχαστικές σκέψεις την ώρα της προσευχής. Κάποιος έσπρωχνε την πόρτα και ό διάβολος έσπρωχνε από το πίσω μέρος της να μπει μέσα κι αυτός. Τότε ό χριστιανός είπε: «Κύριε ελέησον», με μισό στόμα, επιπόλαια. Στο τέλος ό διάβολος άνοιξε πιο δυνατά την πόρτα για να μπει μέσα. "Όταν είδε ό πιστός ότι ό διάβολος άνοιξε την πόρτα έτοιμος να μπει μέσα, αναστέναξε βαθιά και είπε: «Κύριε μη με εγκαταλείπεις», και αμέσως ό διάβολος εξαφανίσθηκε. Και άρχισε να κλαίγει ό πιστός. Τότε του εμφανίσθηκε ό Χριστός. «Γιατί δεν με βοήθησες»; Και ό Κύριος του απάντησε «Όταν πράγματι με κάλεσες σε βοήθησα».
Το σαλιγκάρι περπατά αργά, αλλά με όλο το σπίτι του (κέλυφος). Κι εσύ να προσεύχεσαι σιγά, μυστικά, αλλά με την καρδιά σου, διότι διαφορετικά είναι επάλειψης και όχι προσευχή.
4. Τι πρέπει να κάνουμε, όταν ή πίστης εξασθενήσει;
Εάν ευρίσκεσαι σε κατάσταση πνευματικής εσωτερικής οπισθοχωρήσεως, σίγουρα ή πίστης αδυνατεί. Πώς να μην κλονισθεί ή πίστης! Ακόμη και στους αγίους διαπιστώνει κανείς περιπτώσεις ταλαντεύσεως στην πίστη, αναβάσεως και καταβάσεως. Γιατί σε εγκαταλείπει ή Χάρις; Για να μην υπερηφανεύεσαι, να μη λέγεις: «Να, κοίταξε εγώ πού έφθασα»! Όποτε σε εγκαταλείπει ή Χάρις για να ταπεινωθείς. Άλλα σ' αυτές τις περιόδους της ζωής σου, να μη χάσης και την πίστη σου. Σύ πρέπει να είσαι πάντοτε εν εγρήγορση. Διότι δεν φέρεις αποτέλεσμα έστω και με πολλή προσευχή, αν κάνης, όση με την Χάρι του Θεού, έφ' όσον συ θέλεις με κάθε τρόπο την βοήθεια του Θεού. Είναι αλήθεια ότι ό σατανάς έρχεται να σου αρπάξει τον νου, άλλο εσύ δεν πρέπει να ξαφνιάζεσαι, ούτε να αδημονείς, διότι αυτός (ό σατανάς) δεν ησυχάζει να σε ενοχλεί. Ό Θεός γνωρίζει τι θέλεις. Μη φοβάσαι καθόλου και συνέχιζε την προσευχή σου. Εάν λέγεις την ευχή: «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ τον Θεού, ελέησαν με τον αμαρτωλό», μη φοβείσαι πλέον τον διάβολο. Διότι δεν μπορεί να ακούει και να υποφέρει την δύναμη του Ονόματος του Χριστού. Βλέπεις; Υπάρχει έλλειψης εσωτερικού αληθινού βιώματος και όχι λογικής. Θα πρέπει να καταλαβαίνεις σίγουρα αυτά τα θέματα.
Όσον αφορά την ταλάντευση πού είχαν και οι Άγιοι υπάρχει ένας λόγος του Αποστόλου Παύλου πού λέγει «Μνημονεύετε των ηγουμένων υμών, οίτινες έλάλησαν ύμιν τον λόγον τον Θεού, ων αναθεωρούντες την έκβασιν τής αναστροφής μιμείσθαι την πίστιν» (Έβρ. 13,7). Δηλαδή στο τέλος της ζωής τους τελειοποιήθηκαν και έχουν δυνατό και αληθινό διδακτικό λόγο. Επομένως ημείς πού είμεθα σε μάχη, μας βοηθεί τώρα ή Χάρις του Θεού. Μάχη όμως είναι ολόκληρη ή ζωή μας και πειραζόμεθα από τον διάβολο συνεχώς.
Πρέπει να προσευχώμεθα μόνον, όταν πειραζόμεθα από τον διάβολο; "Όχι! Πρέπει να προσευχώμεθα και όταν δεν έχουμε πειρασμούς. Εάν όμως μας πειράζει και αυτό του το επιτρέπει ό Θεός, είναι μία επιπλέον ευκαιρία να αγωνισθούμε για να λάβουμε στεφάνους και δεν θα μας κυρίευση το δυστυχισμένο αυτό θηρίο (διάβολος). Έχουμε ανάγκη από μια κατάσταση συνεχούς εσωτερικής έγρηγόρσεως και τότε ή Χάρις του Θεού θα μας βοηθεί. Διότι, χωρίς την Χάρι του Θεού, δεν μπορούμε να σωθούμε. Είναι αδύνατον να σωθείς, όσο και μέγας ασκητής να είσαι, ελπίζοντας στα καλά σου έργα και Όχι στην χάρι του Θεού. "Άκουσε τι είπε στον άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη ό Χριστός: «Κράτησε τον νου σου στον αδη και μην απελπίζεσαι», δηλαδή δεν του είπε ότι θα σωθείς με τα έργα σου. Και ποίος ήτο ό Μέγας Αντώνιος, όλοι γνωρίζουμε. Δεν σώζεται ό άνθρωπος από τα έργα του, αλλά από την Χάρι του Θεού λέγει ό Σωτήρ: «Τα αδύνατα παρ' άνθρώποις, δυνατά παρά τω Θεώ εστί» (Λουκ. 18,27). Τον ρώτησε ό Απόστολος Πέτρος: «Και τι θα κάνουμε, Κύριε, ποιος ημπορεί να σωθεί»; (Πρβλ. Ματθ. 19, 25). Συνεπώς δεν μας σώζουν τα έργα μας, αλλά το έλεος του Θεού, αρκεί εμείς να έχουμε εσωτερική εγρήγορση και προσευχή. Δεν αξίζεις να λαβής χαρίσματα, παρά μόνο, όταν ζεις με βαθιά εσωτερική ταπείνωση.
Βλέπετε τον άγιο Κήρυκο με την μητέρα του, την αγία Ίουλίτα, οι οποίοι βασανίσθηκαν από τους ειδωλολάτρες. Ό μικρός Κήρυκος έφθανε την μητέρα του μέχρι τα γόνατα της και είπε στον τύραννο: Κι εγώ πίστευαν στον Χριστό. Και ό τύραννος τον κτύπησε με την μπότα του στην κοιλιά, τον πέταξε στον τοίχο και τον σκότωσε επί τόπου. Και συναριθμήθηκε το παιδάκι αυτό στην χορεία των μαρτύρων της πίστεως μας. Τα Λείψανα αυτού του αγίου νηπίου, τα βαστάζει με ευλάβεια ιερεύς και τα προσκυνούν οί πιστοί χριστιανοί μας.
Βλέπετε ότι μέσα σε ένα ομολογιακό λόγο κρύβεται ή σωτηρία μας; Μια εσωτερική κατάστασης αγάπης για τον Χριστό, έστω με επώδυνο τέλος, έφερε τον άγιο Κήρυκο στην Βασιλεία των ουρανών. Ανέστη ό Χριστός! Είμεθα βαπτισμένοι, έχουμε φύλακα άγγελο, ό Θεός μας διδάσκει: «Ζητείτε και ευρήσετε.,. ή τίς εστίν εξ υμών άνθρωπος, ον εάν αίτηση ό υιός αυτού άρτον, μη λίθο επιδώσει αύτω;» (Ματθ. 7, 9). Κι Εγώ δεν θα σας δώσω άρτο, ολιγόπιστοι Χριστιανοί μου; Αυτή είναι ή αδυναμία της πίστεως. Δοκιμάστε, μη παραιτήστε από το να ζητείτε! Ανάλογα με το μέτρο της πίστεως σας. Μένετε ευχαριστημένοι με τα μικρά δώρα του Δημιουργού σας, μη ζητείτε τα μεγαλύτερα. Γνωρίζει Εκείνος αν είσθε και πότε θα είσθε άξιοι για να σας δώσει τα μεγαλύτερα χαρίσματα Του. Ένα μικρό δώρο πού έχεις, μη το βλέπεις μικρό• είναι αυτό πού σου χρειάζεται. Άλλα ό άνθρωπος, επειδή έχει απερίσκεπτη επιθυμία και υπερηφάνεια, θέλει σε μια στιγμή ολόκληρο τον ουρανό! Όχι! όλος ό ουρανός είναι δικός σου, εάν είσαι ταπεινός και βιώνεις μέσα στην καρδιά σου βαθιά την Χάρι του Άγιου Πνεύματος. Χωρίς την ταπείνωση δεν γίνεται τίποτε. Να το ξέρετε!
Υπάρχει ένα βιβλίο με τίτλο: «Ό Βίος του αγίου Νήφωνος». Αυτόν τον άγιο τον χαρακτηρίζει ιδιαιτέρως ή ταπείνωσης. Και τι αποκαλύψεις είχε από τον Θεό δεν μπορείτε να φανταστείτε. Στον θάνατο του ήλθαν οί Όσιοι. Οι Μάρτυρες να τον πάρουν, ήλθε ακόμη και ό Σωτήρ. Διότι ό όσιος του είπε: «Κύριε πόσο ευτυχής θα ήμουν να είσαι κι Εσύ στον θάνατο μου»! Τον πήραν από την γη και τον έφεραν όλοι οί Άγιοι με τον Χριστό στην ουράνια κατοικία του.
Όλα αυτά τα έργα τα πραγματοποιεί ή ταπείνωσης. Αυτή είναι ή μοναδική οδός. Όμως μη πιστεύετε ότι είναι αδύνατον να ζήσετε αυτά τα πράγματα πού είδε και έζησε ό άγιος Νήφων. "Όχι! Προσπαθήστε και σεις στο μέτρο των δυνάμεων σας. Ό Χριστός μας λέγει: «Ή βασιλεία των ουρανών βιάζεται και βιάστε αρπάζουσι αυτήν...» (Ματθ. 11,12). Σ' ένα αγώνισμα τρέχουν πολλοί• εκείνος όμως πού τρέχει ειλικρινά, δεν τρέχει μάταια. Όποιος πηγαίνει στο αγώνισμα, να μη πιστεύει ότι δεν θα κερδίσει• στο τέλος όλοι κερδίζουν, όσοι έτρεξαν με τιμιότητα, αλλά μόνον μερικοί παίρνουν τα βραβεία.
Υπάρχει το μικρό ποτήρι, το μεγάλο και το μεγαλύτερο. Όλα είναι γεμάτα νερό. Το μικρό ποτήρι δεν στενοχωρείται, διότι δεν χωρεί μέσα του όσο νερό είναι στο μεγαλύτερο ποτήρι. Το μικρό ποτήρι είναι ικανοποιημένο ότι είναι κι αυτό γεμάτο. Ένας στο μέτρο των δυνάμεων του, έλαβε το βραβείο, πού είναι το μικρό ποτήρι γεμάτο νερό. Άλλος, αγωνίσθηκε περισσότερο και πήρε βραβείο το μεγαλύτερο ποτήρι. Όλα αυτά τα βραβεία εξαρτώνται από την Χάρι πού δίδεται δωρεάν στους ταπεινούς τη καρδία. Ό άνθρωπος πού είναι ειλικρινής και ταπεινός, είναι γεμάτος με το δικό του το ποτήρι. Είναι ευχαριστημένος και δεν βασανίζεται με τον λογισμό του ότι ό άλλος είναι πιο ευχαριστημένος απ' αυτόν, διότι έχει πιο πολλή χάρι στο δικό του ποτήρι.
Ακούσατε για τον άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή, τον όποιον αγαπούσε ό Ιησούς. Άραγε δεν αγαπούσε ό Ιησούς τους άλλους Μαθητές; Τους αγαπούσε, αλλά ό άγιος Ιωάννης είχε μεγαλύτερη δύναμη να εγκολπώνει μέσα του την Αγάπη. Ό Χριστός έπρεπε να τον κρατά πάντα κοντά Του, διότι ήτο ποτήρι πρώτου μεγέθους. Όμως όλους ό Χριστός τους αγαπούσε και όλοι ήσαν γεμάτοι, έκαστος κατά το μέτρο της δυνάμεως της αγάπης του προς αυτόν. Και τότε δεν δικαιολογείται ή ταλαίπωρη ζήλια μεταξύ τους. Διότι έχει διαπιστωθεί ότι ουδέποτε σε ταλαιπωρεί κάποιος πού έχει ασθενέστερο πνευματικό βίωμα από σένα στη ζωή του. Ακόμη και μεταξύ των λαϊκών και μοναχών. Ό άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος λέγει για τον μοναχισμό, ότι αυτός είναι ό δρόμος προς τον όποιο πρέπει να φθάσουν όλοι ως προς τα βιώματα του. όλοι δεν μπορούν να υπάγουν στο μοναστήρι. Δεν πειράζει. Παραμένουν εκεί πού ευρίσκονται και ανάλογα με τον αγώνα τους, φθάνουν στην τελειότητα. Γεμίζουν το δικό τους ποτήρι με θεία Χάρι. Δεν σώζονται μόνο οι μοναχοί. Αυτοί προσπαθούν να εφαρμόσουν τον υψηλό λόγο πού είναι ή κορυφή της Γραφής: «εάν θέλεις τέλειος είναι...» (Ματθ. 19, 21). Όποτε αυτοί είναι προσκαλεσμένοι για αυτήν την ζωή. Διότι οί εντολές είναι εντολές πού σε σώζουν και είναι και ευαγγελικές συμβουλές πού σε προσκαλούν σε μια τελειότερη ζωή. Αυτό δεν σημαίνει ότι ό άνθρωπος πού έχει γυναίκα δεν σώζεται. Όποιος σώζεται είναι μακάριος, είναι άγγελος. 'Αλλά υπάρχουν ουρανοί και ουρανοί, τόποι και τόποι. Υπάρχουν τέλειοι άγιοι, όπως ό Μέγας Αντώνιος, ό Ιωάννης ό Χρυσόστομος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι και οι μαθητές τους δεν είναι μακάριοι, οι οποίοι κι αυτοί σώθηκαν διότι όποιος σώζεται είναι ένας άγγελος.
Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΥΡ