Σχέδιο ανάλυσης και κατανόησης της Αγίας Γραφής

Μία σωστή και υπεύθυνη ερμηνεία κειμένου, απαιτεί προσοχή και γνώση. Πολύ δε περισσότερο, όταν αυτό είναι Ιερό Κείμενο, όπως η Αγία Γραφή. Και λόγω αυτής της ιδιότητάς της ως Ιερού Κειμένου, πολλοί φοβούνται να την ερμηνεύσουν, λες και γράφτηκε για λίγους. Άλλοι πάλι, πηγαίνοντας στο άλλο άκρο, ερμηνεύουν την Αγία Γραφή πρόχειρα και απρόσεκτα, αποσπασματικά ή με προκατάληψη. Το παρακάτω σχέδιο ερμηνείας λοιπόν, αποσκοπεί στη θεραπεία αυτών των δύο άκρων, χωρίς βέβαια να εξαντλεί όλα τα "βήματα" ερμηνείας που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν. Είναι όμως ένας χρήσιμος οδηγός για αρχή.

1. Προσευχή για την επισκίαση του Αγίου Πνεύματος (Ο Θεός πάντοτε προπορεύεται, και μόνο δια του φωτισμού γίνεται ορθή ερμηνεία).

2. Ανάγνωση του εδαφίου

α) Προσεκτική ανάγνωση του εδαφίου από το Κείμενο και από Μεταφράσεις ή ερμηνεία που είναι δυνατό να διαθέτουμε.

β) Σκέψεις στην πρώτη εντύπωση

Ποιο είναι το θέμα συζήτησης;

Τι προσπαθεί να πει ο συγγραφέας;

3. Συμφραζόμενα και προέλευση ως εμάς.

α) Προσεκτική ανάγνωση των συμφραζομένων από Κείμενο και Μεταφράσεις

β) Ποιο είναι το γενικό θέμα της περικοπής;

γ) Συνδετικές λέξεις συμφραζομένων με το εδάφιο

δ) Τι υποδηλώνει το εδάφιο;

Επεξήγηση; Ορισμό; Παρότρυνση; Παράδειγμα; Αντίθεση; Απαγόρευση; Αφήγηση; Ιστορική τοποθέτηση; Παράκληση; Πρόκληση; Κατάρα; Ευλογία; Ερώτηση; Απάντηση; Απολογία; Προσωπική τοποθέτηση; Δήλωση; Πληροφόρηση; Ευχαριστία; Πρόρρηση; Διανοητική εντύπωση; Διαβεβαίωση; Πρόσκληση; Αίτηση; Απαίτηση; Επιχείρημα; Περιγραφή; Κατατόπιση; Κλπ

Είναι συνδυασμός των ανωτέρω; Περιέχει περισσότερα από ένα;

 

ε) Ποιος μιλάει στην αφήγηση;

I. Πληροφορίες για αυτόν. Αξιοπιστία και ιδεολογία του

II. Γλώσσα του

III. Γιατί τα είπε; (Πιθανοί λόγοι) Ενόψει ποιου θέματος;

IV. Πότε τα είπε;

V. Πού βρισκόταν; (γεωγραφικά και τοπολογικά)

VI. Συνήθειες, προβλήματα, ιδιορρυθμίες ή ιδιωματισμοί της εποχής ή του τόπου του ομιλούντος ή της γλώσσας του, που θα επηρέαζαν τα λεγόμενα.

VII. Ψυχολογική κατάσταση του ομιλητή

VIII. Γεγονότα του καιρού που μιλούσε

 

στ) Σε ποιον ή σε ποιους μιλάει;

Ι. Πληροφορίες για αυτούς, προβληματισμοί τους, ιδέες του

II. Πώς θα καταλάβαιναν αυτοί τα λόγια του;

III. Τι ψυχολογικές επιδράσεις θα είχαν τα λόγια του σ’ αυτούς;

IV. Θα επηρέαζαν τα παραπάνω το νόημα;

ζ) Συγγραφέας

Επανάληψη των σημείων του ε) ως προς τον συγγραφέα

 

η) Σε ποιον ή σε ποιους έγραφε;

Επανάληψη των σημείων του ε) ως προς τους αναγνώστες

θ) Μεταφραστής (αν είναι μετάφραση)

Ι. Επανάληψη των σημείων του ε) ως προς το μεταφραστή.

ΙΙ. Τι λένε οι κριτικοί γι' αυτή τη μετάφραση;

ΙΙΙ. Για ποιες ιδεολογικές ανάγκες δημιουργήθηκε; Επιπτώσεις τους.

ι) Για ποιος μετέφρασε;

            Επανάληψη των σημείων ζ) ως προς τους πρώτους χρήστες της μετάφρασης

ια) Γλωσσική σύγκριση των λέξεων του εδαφίου μεταξύ των γλωσσών  γράφοντος, του ομιλούντος και του μεταφραστή (αν είναι μετάφραση)

4. Γεωγραφική τοποθέτηση των αναφερομένων γεγονότων ή θέματος

α) Τοπικές πληροφορίες του εδαφίου

β) Τοπικά επιρρήματα ή άλλες λέξεις που δείχνουν τις σχέσεις των αντικειμένων στο χώρο ή σε κάποιο χώρο.

γ) Πιθανοί ιδιωματισμοί τέτοιων λέξεων

δ) Τοπική χρήση των λέξεων, του θέματος ή των παραβολών

 

5. Χρονική τοποθέτηση του αναφερομένου γεγονότος ή θέματος

α) Χρονικές πληροφορίες του εδαφίου (μια πιο κριτική μελέτη, λαβαίνει υπ’ όψιν της το στενό χρονολογικό πλαίσιο)

β) Ιστορική τους τοποθέτηση

γ) Χρονική κατάταξη των στοιχείων του εδαφίου

δ) Χρονική κατάταξη των γεγονότων του εδαφίου σε σχέση με τα γεγονότα  των συμφραζομένων, ή μεταξύ τους.

ε) Χρόνοι ρημάτων

ς) Χρονικά επιρρήματα ή άλλες λέξεις που δείχνουν τις σχέσεις των αντικειμένων στο χρόνο

ζ) Έρευνα για ιδιωματισμούς στους χρόνους ρημάτων ή άλλων λέξεων

η) Χρήση του παραδείγματος ή του αντικειμένου του σε κάθε εποχή. Αν είναι εντολή ποιο χρονικό διάστημα καλύπτει ως εντολή; Γιατί;

 

6. Ανάλυση λέξεων

α) Από λεξικό. Πιθανές έννοιες, παραφθορές.

β) Έρευνα αξιοπιστίας του Λεξικού σε πολύ σημαντικά θέματα. Σχέση της  κάθε λέξης με τις προηγούμενες ή τις επόμενες

γ) Αντιστοιχία αντωνυμιών ή άλλων λέξεων με τα πρόσωπα ή τα πράγματα που υποκαθιστούν

δ) Γραμματική ανάλυση των λέξεων (μέρος του λόγου, πτώσεις, κλίσεις κλπ)

Ι. Πώς επηρεάζουν το νόημα αυτά τα χαρακτηριστικά των λέξεων;

ΙΙ. Πιθανοί ιδιωματισμοί

ΙΙΙ. Μήπως το νόημα των συμφραζομένων δημιουργεί περιορισμούς, ή βοηθάει αλλιώς, να κατανοήσουμε το Γραμματικό τύπο της φράσης που μας ενδιαφέρει;

 

ε) Σύνδεση και χρήση των λέξεων του εδαφίου στην υπόλοιπη Γραφή

ζ) Ορισμοί της υπόλοιπης Γραφής για λέξεις του εδαφίου

 

7. Νοηματική σύνδεση με παράλληλα Γραφικά εδάφια

α) Τι λέει η υπόλοιπη Αγία Γραφή για τις λέξεις ή το θέμα του εδαφίου;

I. Έρευνα για ορισμούς σχετικούς με το εδάφιο

ΙΙ. Έρευνα για συγκρίσεις σχετικές το εδάφιο

 

8. Καλολογικά και άλλα στοιχεία

α) Έρευνα για ορισμούς που τυχόν περιέχονται στο εδάφιο

β) Έρευνα για συγκρίσεις που τυχόν περιέχονται στο εδάφιο

γ) Τι καλολογικά στοιχεία υπάρχουν;

δ) Έρευνα για αναγραμματισμούς και άλλα τεχνάσματα του πρωτότυπου κειμένου

ε) Χαρακτηριστικά τυχόντος παραδείγματος ή παρομοίωσης

Ι. Ιδιότητες και χρήση του υποκατάστατου

ΙΙ. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του

ΙΙΙ. Πιθανές εφαρμόσιμες διαστάσεις του

ΙV. Υπερβολές του

V. Χρήση του στις υπόλοιπες Γραφές

 

9. Πιθανές ερμηνείες

α) Σύνολο πιθανών ερμηνειών συνολικά ή σε επιμέρους σημεία.

β) Η ερμηνεία είναι κατά γράμμα, συμβολική, διπλή ή πολλαπλή;

γ) Ωφέλεια που αποκομίζεται από κάθε πιθανή ερμηνεία

δ) Εις άτοπον απαγωγή.

Ι. Περιορισμοί που τίθενται σε ερμηνείες από άλλα εδάφια.

ΙΙ. Επιρροή του όλου Γραφικού νοήματος από κάθε πιθανή ερμηνεία

10. Περιορισμοί που τίθενται απ’ αυτές τις ερμηνείες σε ερμηνείες άλλων Γραφικών εδαφίων

 

11. Πώς ερμηνεύθηκε αυτό το εδάφιο από τους Πατέρες της Εκκλησίας;

α) Πώς το ερμήνευαν κατά την πρωιμότερη Χριστιανική εποχή που μπορούμε να βρούμε στοιχεία γι' αυτό;

Ι. Ποιοι ήταν αυτοί που το ερμήνευαν;

ΙΙ. Ήταν άγιοι;

ΙΙΙ. Σε ποια περίοδο της ζωής τους το ερμήνευσαν;

ΙV. Τι επίδραση μπορεί να είχε στην ερμηνεία τους η ΤΟΤΕ πνευματική τους κατάσταση;

V. Τι επίδραση είχε η κατάσταση γνώσης της εποχής;

β) Είχε την ίδια ερμηνεία σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας;

Ι. Αν ναι, έχουμε ήδη την ερμηνεία της Εκκλησίας του Κυρίου.

ΙΙ. Αν όχι, τι διαφοροποιήσεις υπήρξαν;

ΙΙΙ. Μήπως οι διαφορετικές ερμηνείες είναι συμπληρωματικές;

ΙV. Ποιοι το ερμήνευσαν; (επανάληψη των βημάτων του σημείου 11α).

V. Σύγκριση με την ερμηνεία που είχαμε ήδη δώσει εμείς στο χωρίο αυτό.

VΙ. Αν η δική μας ερμηνεία μας δίνει διαφορετικά συμπεράσματα, μήπως αυτό οφείλεται σε γνωσιολογική διαφορά της εποχής μας σε θέματα που δεν είναι σωτηριολογικά;

VΙΙ. Θα μπορούσε η δική μας ερμηνεία να είναι συμπληρωματική εκείνης;

VΙΙΙ. Εάν υπάρχει δογματική σύγκρουση με την ερμηνεία των Πατέρων στη διάρκεια της ιστορίας, και δεν υπάρχει δυνατότητα συμβιβασμού της ερμηνείας μας, εξετάζουμε πού κάναμε λάθος, και διορθώνουμε τις απόψεις μας, ώστε να συμφωνούν με την διαχρονική ερμηνεία  της Εκκλησίας του Κυρίου, που είναι "ο στύλος και το Εδραίωμα της αληθείας".

12. Εφαρμογή του εδαφίου στη ζωή μας ή στην γενικότερη τοποθέτησή μας.