233. Κάποτε ρώτησε τον πατέρα Κλεόπα ένα από τα πνευματικά του παιδιά. Τι πρέπει να κάνω όταν πρόκειται να τελέσω την Θεία Λειτουργία και κοινωνήσω τον Χριστό;
Όταν πρόκειται να λειτουργήσεις και να κοινωνήσεις του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, τρία πράγματα είσαι υποχρεωμένος να κάνης:
Να είσαι ειρηνικός με όλους,
να έχεις εξομολογηθεί και
να έχεις κάνει τον κανόνα της προσευχής σου.
Με αυτούς τους τρεις όρους να πλησιάζεις, και χωρίς αυτούς ουδέποτε να προσεγγίζεις τα Θεία, για να μη καείς από το θείο πυρ.
234. Ένας μοναχός ρώτησε τον π. Κλεόπα κάποια ημέρα: Τι πρέπει να κάνω για να σωθώ;
Πάτερ Χαρίτων, φύλαξε αυτά τα τρία πράγματα και με την Χάρη του Χριστού θα σωθείς:
Να μην αφήνεις ανεκτέλεστο ποτέ τον κανόνα της προσευχής σου
να σηκώνεσαι τα μεσάνυκτα και να προσεύχεσαι συμμετέχοντας κατόπιν και στην ακολουθία του όρθρου
και τρίτον να εγκρατεύεσαι μέχρι θανάτου από την κρεατοφαγία και την κατάκριση.
235. Πάτερ Κλεόπα, δώστε μου μία ωφέλιμη συμβουλή του είπε κάποιο από τα πνευματικά τον παιδιά.
Άκουσε πάτερ. Η μητέρα όλων των αρετών είναι η προσευχή.
Εάν στην καθορισμένοι ώρα της προσευχής είσαι απασχολημένος με άλλα έργα πλην της προσευχής γίνεσαι περίγελος των δαιμόνων.
Όλοι οι Άγιοι ήταν σ' όλη την ζωή των άνθρωποι της προσευχής.
Πρώτη σου φροντίδα να είναι η προσευχή και μετά η ανάγνωση, το γράψιμο και το εργόχειρο.
Να μην εργάζεσαι στις καθορισμένες ώρες της προσευχής.
Μόνο όταν είσαι στην υπακοή είσαι δικαιολογημένος να απουσιάζεις από την προσευχή, διότι η υπακοή είναι ανώτερη από την προσευχή.
236. Άλλοτε πάλι έλεγε περί προσευχής:
Από καμιά δωρεά δεν έχει ανάγκη ο άνθρωπος τόσο, όσο την αγία προσευχή από τον Θεό.
Να μη τεμπελιάζουμε όταν πρόκειται να προσευχηθούμε στον Θεό, διότι ο διάβολος πολεμά πολύ σκληρά αυτούς που προσεύχονται.
237. Κάποτε τον ρώτησε ένας μοναχός: Πάτερ Κλεόπα, ποια είναι η μεγαλύτερη αρετή σ' αυτόν που έχει μετάνοια;
Λέγουν οι Άγιοι Πατέρες ότι καμία αρετή δεν είναι ακριβότερη σ' όλη την κτίση, από την συναίσθηση των αμαρτιών μας και κανένας κίνδυνος δεν είναι μεγαλύτερος για την ψυχή, από την άγνοια των αδυναμιών μας.
238. Ένας άλλος αδελφός τον ρώτησε: Πέστε μου πάτερ, κάτι για την Βασιλεία τον Θεού.
Άκουσε, αδελφέ.
Η Βασιλεία του Θεού δεν είναι στα λόγια
αλλά στα έργα.
239. Ένας Πνευματικός κάποιου μοναστηρίου τον ρώτησε: Πάτερ Κλεόπα, έρχονται πιστοί για εξομολόγηση σε μένα, να τους δέχομαι;
Να τους δεχόμεθα με όλη μας την καρδιά, πάτερ.
Τόσο κοπίασαν οι φύλακες άγγελοι των να τους φέρουν μέχρις εδώ και εμείς να μη τους εξομολογήσουμε;
240. Ένας πιστός τον ρώτησε: Πάτερ Κλεόπα, φιλονίκησα με κάποιον και αρκετές φορές του ζήτησα συγχώρηση και δεν θέλει να με συγχώρηση. Τι να κάνω για να συμφιλιωθώ μαζί του;
Μη του ειπείς πάλι τίποτε, ούτε σ' άλλους να τον κατακρίνεις, αλλά προσευχήσου στον Θεό γι' αυτόν και συγχώρεσέ τον με την καρδιά σου.
241. Εάν ένας μοναχός στάλθηκε από το μοναστήρι του σε ένα μέρος και δεν επέστρεψε πάλι στην Μετάνοιά του, είναι αυτό αμαρτία;
Εάν δεν δέσουμε την καρδιά σε έναν τόπο, ακόμη δεν αγαπήσαμε τον Θεό.
Εάν θέλει ο Θεός να βάλει ένα φορτίο στις πλάτες μας, εμείς άραγε δεν θα το δεχθούμε;
Ο Θεός δεν μας δίνει φορτίο μεγαλύτερο από τις δυνάμεις μας.
Το ίδιο συμβαίνει με τους πειρασμούς, με τους πόνους, αλλά θα έλθει και η παρηγοριά του Θείου Πνεύματος στις καρδιές μας.
242. Ένας μοναχός τον ρώτησε: Πάτερ Κλεόπα, γιατί δεν μπορώ τώρα πλέον να προσευχηθώ με τον ίδιο ζήλο που είχα, όταν ήλθα στο μοναστήρι;
Λόγω της λήθης, διότι ξεχνάμε την ώρα του θανάτου και της κρίσεως του Θεού.
Οι Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν, ότι:
"Όπως το νερό σβήνει την φωτιά, έτσι η λησμονιά σβήνει την προσευχή".
243. Σ' ένα γέροντα, που μάλωνε συχνά τον μαθητή του, του είπε:
- Πάτερ, τίποτε δεν είναι τόσο δύσκολο από το να κερδίσεις πνευματικά κάποιον.
Ας μη ξεχνάμε αυτό που λέγει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, ότι ο μοναδικός τρόπος διορθώσεως και σωτηρίας των ψυχών είναι η πραότης.
244. Ένας αδελφός που υπέφερε από κάποια βαρεία δοκιμασία, ρώτησε τον πατέρα Κλεόπα: Τι να κάνω πάτερ, σ' αυτό τον πόνο που έχω;
Υπομονή αδελφέ μέχρι τέλους και
να ευχαριστείς τον Θεό
διότι αυτή η βάσανος είναι σημείο του ελέους του Θεού και όχι της οργής Του.
245. Ένας άλλος πάλι τον ρώτησε: Πάτερ Κλεόπα, μπορεί ένας χριστιανός ενάρετος να σώσει την οικογένεια του, το χωριό του, μία ανθρώπινη κοινωνία με την αγιότητα της ζωής του;
- Πώς δεν μπορεί, πάτερ!
Όσο περισσότεροι ενάρετοι χριστιανοί είναι στον κόσμο, σε μία χώρα, σε μία κοινωνία, τόσο και η χώρα, η κοινωνία εκείνη φυλάγεται από κινδύνους, πολέμους, ταραχές, πείνες και κάθε κακό.
Ενώ όσο λιγότεροι εκλεκτοί του Θεού υπάρχουν, τόσο αυστηρότερη είναι και η απόφασης του Θεού.
Κάποτε ερώτησαν ένα Άγιο:
"Μπορεί ένας άνθρωπος να σώσει μία πολιτεία; Μπορεί απάντησε αυτός.
Παράδειγμα είναι ο προφήτης και βασιλεύς Δαβίδ.
Άκουσε τι λέγει ο Θεός: Δια Δαβίδ τον δούλο μου, ου μη απολέσω την πόλιν Ιερουσαλήμ".
246. Πάτερ Κλεόπα, ρώτησε ένας πιστός, οι προ Χριστού άνθρωποι, που μέχρι σήμερα δεν πίστευσαν στον Χριστό, υπήρξαν ανέκαθεν στην πρόνοια του Θεού ή όχι;
Όλοι οι άνθρωποι προ και μετά Χριστόν, πιστοί και άπιστοι, οι προπάτορές μας που ήταν άλλοτε στην απιστία, όλοι ήταν και έζησαν κάτω από την πρόνοια του Θεού.
Διότι η πρόνοια του Θεού υπήρξε ανέκαθεν και όχι μόνο από την ενανθρώπιση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Ουδέποτε στερήθηκε ο κόσμος και ολόκληρη η δημιουργία, του ελέους και της προνοίας του Θεού.
247. Κάποια ημέρα τον ρώτησε ένας μαθητής: Πάτερ Κλεόπα, πως πρέπει να συμπεριφέρονται πνευματικά οι άνθρωποι;
Να συμπεριφέρονται στις εκδηλώσεις των προς τους άλλους, με ταπείνωση και αγάπη, ενώ μυστικά να ασχολούνται με την πνευματική εργασία της προσευχής.
Αυτό είναι το μυστήριο της ζωής μας ή όπως λέγει το Γεροντικό:
"Ή ωφέλεια του αδελφού είναι και ωφέλειά σου".
Όταν βοηθούμε, ελεούμε, παρηγορούμε και αγαπάμε τον πλησίον μας, τότε βοηθούμε στην σωτηρία της ψυχής μας.
Η προσευχή μας να γίνεται για να θρέψουμε, να ποτίσουμε, να αναπαύσουμε και να ωφελήσουμε τους άλλους.
Το ανώτερο από όλα είναι η προσφορά στην κατάλληλη περίσταση της αγάπης παρά η προσευχή. Διότι η προσευχή είναι μόνο μία αρετή, ενώ η αγάπη είναι "σύνδεσμος τελειότητας".
Η αγάπη περιέχει όλα τα έργα.
248. Ένας μοναχός, αρχοντάρης κάποιας Μονής, ρώτησε τον Γέροντα: Πάτερ Κλεόπα, πέστε μου, πως πρέπει να δεχόμεθα τους επισκέπτες στο μοναστήρι;
Οι επισκέπτες έρχονται σε εμάς εν ονόματι του Χριστού.
Γι' αυτό να τους δεχόμεθα με αγάπη στο Μοναστήρι, να τους αναπαύουμε, να τους φιλοξενούμε και να τους ξεπροβοδίζουμε στη αναχώρησή των, διότι μερικές φορές με τον αδελφό σου έρχεται και ο Χριστός σε σένα.
Έτσι με το μέσον αυτών έρχεται ο Χριστός μέσα μας.
Εδώ είναι το κλειδί της μοναστηριακής και χριστιανικής φιλοξενίας μας.
249. Η φιλοξενία και φιλαδελφία, επιβάλλεται κατά το ίδιο μέτρο σε όλους; Ερώτησε ένας μοναχός.
Ο Σωτήρ λέγει να αγαπάς τον πλησίον σου, όπως τον εαυτό σου, δηλαδή με το μέτρο που αγαπάς τον εαυτό σου.
Ενώ άλλοι Άγιοι Πατέρες λέγουν:
"Καμία εκδήλωση αγάπης να μη προσφέρεις προς όλους κατά το ίδιο μέρος, αλλά με διάκριση.
Πρώτα να βοηθάς και ελεείς αυτούς που σε επισκέπτονται στο σπίτι σου,
κατόπιν τους ομογενείς σου
και μετά τους αλλογενείς".
Έτσι και η φιλοξενία στα μοναστήρια να είναι διακριτική, αναλόγως των περιστάσεων.
Διότι μας ρίχνει στον ανεμοστρόβιλο του κόσμου από όπου πολλές φορές από το πικρό βγαίνει το γλυκό και ωφέλιμο.
250. Ένας Πνευματικός πατήρ ρώτησε τον Γέροντα: Πάτερ Κλεόπα, ανάλογα με την πείρα που έχετε, που ευρίσκεται σήμερα καθαρότερη η πίστης, στους απλούς πιστούς ή στους διδασκάλους;
Ας ακούσομε τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, που λέγει:
"Εάν θέλεις να βρεις πίστη καθαρή, στον ταπεινό λαό θα την βρεις.... Την ειλικρίνεια, την ταπείνωση και την μετάνοια των για τις αμαρτίες τους, την δέχεται ο Θεός σαν μία θυσία, όπως τους αμαρτωλούς του Ευαγγελίου. Την καθαρή, ειλικρινή και αφοσιωμένη πίστη των πιστών της χώρας μας δεν θα βρεις σ' άλλο μέρος.
Ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, στον λόγο του για τον τελώνη και φαρισαίο, λέγει μεταξύ των άλλων τα εξής:
"Υπάρχει το φαινόμενο ενώσεως σ' αυτά τα πρόσωπα, της δικαιοσύνης και υπερηφάνειας αφ' ενός και της ταπεινώσεως με την αμαρτία αφ' ετέρου και βλέπεις ποιο από τα δύο αυτά πρόσωπα έφθασε γρηγορότερα στον Θεό;
Ο φαρισαίος ζεύχθηκε την δικαιοσύνη και την υπερηφάνεια αλλά δεν ευαρέστησε τον Θεό.
Ενώ ο τελώνης ζεύχθηκε την αμαρτία με την ταπείνωση, με την οποία δικαιώθηκε ενώπιον του Θεού".
Διότι ο Θεός "υπερηφάνοις αντιτάσσεται ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν" (Α' Πέτρ. 5, 5).
Ενώ ένα άλλο χωρίο λέγει: "Άνευ εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν". (Ίωάν. 15, 5).
Υπάρχει ένας εσωτερικός φαρισαίος στις καρδιές μας, ο οποίος δεν μας αφήνει να ταπεινωθούμε. Εάν τον αποβάλουμε από μέσα μας πολύ γρήγορα θα φθάσουμε στον Θεό. Μετά να μη ξεχνάμε ότι ο Θεός είναι ένας Θεός των καρδιών μας. Αυτός γνωρίζει την καρδιά του καθενός μας. Γι' αυτό είναι μεγάλη αμαρτία να κρίνουμε κάποιον.
Επίσης ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει:
"Ο Θεός δεν δοξάζεται στους πολλούς αλλά στους λίγους, όχι στους δυνατούς αλλά στους αδυνάτους, στους ειλικρινείς και πιστούς. Διότι τους άρχοντες και δυνατούς, συνήθως τους νικάει ο σατανάς με την υπερηφάνεια, με το μίσος, με την φιλαργυρία, με την αλαζονεία και την απιστία".
251. Ποια είναι η ανώτερη φιλοσοφία για ένα χριστιανό; Τον ρώτησε ο ίδιος Πνευματικός.
Όλοι οι Θείοι Πατέρες λέγουν ότι η μεγαλύτερη φιλοσοφία είναι να γνωρίζεις την αδυναμία σου.
Διότι λέγει ο Χριστός: "Όταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα υμίν να λέγητε, ότι αχρείοι δούλοι εσμέν, ότι ο ωφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν" (Λουκ. 17,10).
Αλλά εφαρμόζει κάποιος όλα όσα διέταξε ο Χριστός;
Μόνο με την ταπείνωση εφαρμόζονται όλα.
Κατά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο η ταπείνωσης είναι δύο ειδών:
ταπείνωσης λόγω της αμαρτίας, η οποία είναι η συνείδησης του καθενός
και ταπείνωσης λόγω της δικαιοσύνης.
Η πρώτη είναι μόνο η εξομολόγησης των προσωπικών αμαρτιών, αλλά κανείς δεν πιστεύει ότι αυτό είναι ταπείνωσης, επειδή γνώρισε κάποιος τις αμαρτίες του. Μόνο αυτή είναι αληθινή ταπείνωσης, όταν κάποιος έχει όλες τις αρετές, αξιώνεται να κάνη και θαύματα και πιστεύει ότι είναι στάκτη και σκόνη.
Αλλά στα αληθινά μέτρα της ταπεινώσεως φθάνουν μόνο οι Άγιοι.
Θυμάμαι τώρα μία ιστορία: Κάποτε μία παρθένος έμαθε από στήθους όλη την Αγία Γραφή. Κατόπιν επήγε σ' ένα άγιο ησυχαστή και του είπε αυτό το γεγονός.
Ο γέροντας τότε την ρώτησε:
Σου συνέβη ποτέ να δεχθείς την ύβρη σαν έπαινο και την ατιμία σαν τιμή;
Όχι. Απάντησε εκείνη.
Τότε τίποτε δεν έκανες, της είπε ο γέροντας. Πήγαινε στο σπίτι σου και διάβασε πάλι από την αρχή την Αγία Γραφή.
252. Μία άλλη φορά κάποιος τον ρώτησε: Πάτερ Κλεόπα, είπε ένα λόγο για την ερημική ζωή. Είναι αυτή παλαιότερη ή, η κοινοβιακή ζωή;
Ο Χριστός θεμελίωσε πρώτα την ζωή της ερήμου με την διαμονή του στην έρημο επί 40 ημέρες, στο Σαραντάριο όρος, όπου πειράχθηκε από τον διάβολο και νίκησε.
Κατόπιν, αφού εξέλεξε τους 12 αποστόλους, θεμελίωσε την κοινοβιακή ζωή.
253. Ποια είναι η άσκησης και ποιοι οι πειρασμοί του ερημίτου ασκητού;
Η άσκησης του ερημίτου ησυχαστού είναι η ακατάπαυστη προσευχή, που συνοδεύεται από την νηστεία.
Η προσευχή και η νηστεία είναι τα δύο προστατευτικά όπλα του ησυχαστού, οι δύο πτέρυγες με τις οποίες ανεβαίνει μέχρι τον θρόνο του Θεού.
Ο ερημίτης πρέπει να είναι μία άσβεστη λαμπάδα αδιάλειπτου προσευχής.
Εάν μένεις στην έρημο για ησυχία, ψυχαγωγία ή σπουδές ουδέποτε θα σε πολεμήσει ο διάβολος.
Αλλά όταν πεις ότι μένεις για τον Κύριο, αρχίζεις να προσεύχεσαι και να νηστεύεις, τότε θα δεις πώς θα σε πολεμήσει ο διάβολος.
Λέγει το Γεροντικό για ένα ησυχαστή, ο οποίος επήγε στην έρημο και κάποτε του φανερώθηκε ο διάβολος με την μορφή του ανθρώπου και του είπε:
"Γιατί ήλθες εδώ;"
"Για τον Θεό", απάντησε αυτός.
Τότε άρχισε ο διάβολος να τον πολεμά με κάθε είδους πειρασμούς για να τον διώξει από την έρημο.
Γιατί με πολεμάς έτσι; Ρώτησε ο ερημίτης τον διάβολο.
"Αφού ήσουν βλάκας και μου είπες γιατί μένεις εδώ διότι εγώ δεν γνώριζα Τι έκανες εδώ. Πολλοί άνθρωποι μένουν στην έρημο, αλλά δεν προσεύχονται, ούτε νηστεύουν. Εγώ με αυτούς δεν έχω καμία απασχόληση".
Όποτε λοιπόν, όποιος θέλει να έλθει στο μοναστήρι ή να αναχωρήσει για την ησυχία, πρέπει να προσεύχεται πολύ και να νηστεύει κατά την δύναμη του. Διαφορετικά γελάει ο διάβολος με αυτόν.
Όσο περισσότερο επιμένει ο μοναχός στην προσευχή άλλο τόσο και προοδεύει πνευματικά.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, λέγει σχετικά με αυτά:
"Η δύναμης του βασιλέως φαίνεται στα πολλά όπλα, ενώ η δύναμης του ερημίτου στην πολλή προσευχή".
Ενώ οι πειρασμοί με τους οποίους μάχεται ο ησυχαστής είναι οι εξής: Η ακηδία, ο ύπνος, οι νυκτερινές φαντασίες, ο πόλεμος της πορνείας, η οργή, ο φόβος, η υπερηφάνεια, η κενοδοξία και άλλοι.
254. Πάτερ Κλεόπα, τον ρώτησε κάποιος μαθητής του, είναι υποχρεωμένος ο μοναχός να προσφέρει υλική ελεημοσύνη;
Γιατί όχι. Κάθε μοναχός έχει καθήκον να κάνη ελεημοσύνη στους πτωχούς από ότι έχει, ενδύματα, χρήματα, τρόφιμα.
Ακόμη και αυτός που ζει στην έρημο, έχει καθήκον να ανοίγει την πόρτα του στους πτωχούς, να τους δίνη παξιμάδι και ένα ακόμη ποτήρι νερό.
Μόνο αυτός που ζει τελείως απομονωμένος στα βάθη των ορέων και στερείται όλων των αναγκαίων της ζωής, δεν του ζητείται να κάνη ελεημοσύνη.
Δεν ακούμε Τι λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος;
"Μοναχός που δεν κάνει ελεημοσύνη, ομοιάζει με το καταραμένο και άκαρπο δένδρο...".
Ιδιαίτερα σήμερα που ο μοναχός έχει όλα τα αναγκαία να κάνη το κατά δύναμη, χωρίς τσιγγουνιά για να μη πέσει στον γκρεμό της απώλειας.
Αλίμονο στους μοναχούς που είναι τσιγκούνηδες και δεν ελεούν τους πτωχούς, διότι τους ετοιμάζεται μεγάλη τιμωρία.
Υπάρχουν μοναχοί που δεν δίνουν τίποτε σε πτωχούς και τους απομακρύνουν μάλιστα από τα κελιά τους.
Αυτοί που υποσχέθηκαν να ζήσουν πτωχοί, αγαπούν μερικές φορές τα χρήματα και τα υλικά αγαθά περισσότερο από τους λαϊκούς.
255. Σε ποια περίπτωση επιτρέπεται να συγκεντρώνει κανείς χρήματα;
Για τέσσερις λόγους, λέγουν οι Θείοι Πατέρες, συγκεντρώνουν οι άνθρωποι χρήματα. Από την μανία για την απόκτηση περιουσίας, η οποία είναι προσκύνησις των ειδώλων και σημάδι απιστίας, για να έχουν, όπως λέγουν οι ίδιοι, στα γεράματά των, νομίζοντας ότι ο Θεός θα παύση τότε να φροντίζει γι' αυτούς. Άλλα Αυτός που σε τρέφει σήμερα θα παύση να σε θρέψη και αύριο; Άλλοι συγκεντρώνουν υλικά αγαθά χάριν απολαύσεως, για να τρώγουν και να ζουν με πολυτέλεια. Άλλοι από κενοδοξία και έπαινο του κόσμου. Ενώ άλλοι συγκεντρώνουν αγαθά για άλλους, δηλ. για οικογένειες, για ασθενείς, για πτωχά μοναστήρια κ.λ.π. Αυτοί δεν αμαρτάνουν αλλά έχουν και μισθό, διότι δεν σπαταλούν την περιουσία τους στα μάταια ούτε την αποκτούν για να την κρύψουν από φιλαργυρία.
Όσοι από τους μοναχούς είναι αληθινοί στην ζωή τους και φυλάγουν με ευλάβεια τον θεσμό της ακτημοσύνης, για κάθε Τι το γήινο, δεν είναι υποχρεωμένοι να κάνουν υλική ελεημοσύνη. Αυτοί βοηθούν καλλίτερα τον κόσμο, με την αγία προσευχή και το παράδειγμα της ζωής τους. Τα μοναστήρια ανέκαθεν έκαναν ελεημοσύνη στους πτωχούς και αδυνάτους της ζωής. στις τράπεζες των μονών, ακόμη και στις σκήτες υπάρχει ειδική τράπεζα για τους πτωχούς, όπου τρώγουν πτωχοί, τουρίστες, προσκυνητές και ασθενείς. Η τράπεζα του φαγητού και το αρχονταρίκι για την ανάπαυση τους ήταν πάντοτε δωρεάν στα μοναστήρια. Οποιοσδήποτε έρχεται τρώγει και φιλοξενείται δωρεάν επί τρεις ημέρες. Αυτή είναι η ελεημοσύνη των μοναχών, κατά τους Αγίους Πατέρας. Αυτό γίνεται στα μοναστήρια, αλλά εν ονόματι όλων, διότι όλοι έχουν μέρος απ' αυτή. και εάν κάποιος από τους μοναχούς, έχει κάτι περισσότερο σε χρήματα ή σε άλλα αγαθά, να το δίνη στον οικονόμο, διότι αυτός είναι διορισμένος να μοιράζει την ελεημοσύνη και όχι οι άλλοι μοναχοί.
Θυμάμαι, όταν κάποτε ήλθε στον ηγούμενο μας, πρωτοσύγκελο Ιωαννίκιο Μορόϊ, ένας πτωχός και πολύτεκνος οικογενειάρχης να ζήτηση βοήθεια. Ό ηγούμενος τον ρώτησε: "Αδελφέ, έχεις αγελάδα για να σου δίνη γάλα;". "όχι, πάτερ, του είπε ο πτωχός, με Τι να την αγοράσω;". Τότε ο ηγούμενος συμβουλεύθηκε τους πατέρας της Γεροντίας, και του δώρισε μία αγελάδα, η οποία και γέννησε μετά από δύο εβδομάδες.
Ο ηγούμενος μας έλεγε τα εξής: "Αφήστε ας πάω εγώ στην κόλαση, διότι μαζεύω χρήματα για την αδελφότητα παρά να πάτε εσείς" και δεν επέτρεπε σε κανένα να έχει χρήματα στο κελί του.
"Ο μοναχός που έχει ιδιαίτερη περιουσία, είναι δεύτερος Ιούδας, έλεγε ο Γέροντας, είναι κλέπτης και ληστής, διότι κλέβει από την περιουσία της αδελφότητας και την πηγαίνει στους συγγενείς του".
Αυτά μας διδάσκει ο Μέγας Βασίλειος και ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης.
256. Πατέρες, πρόσθεσε ο πατήρ Κλεόπας,....................
..............όταν ήμουν δόκιμος μοναχός στην Μονή Συχαστρία, ποτέ δεν κλείδωνα το κελί μου, διότι τίποτε σχεδόν δεν είχα μέσα και Τι να κλέψει ο κλέπτης.
Ότι είχα ανάγκη έπαιρνα από την Μονή.
Αλλά να δείτε κάποτε, πως θέλησε ο νοητός εχθρός να με προκαλέσει στο πάθος της φιλαργυρίας.
Κατά το έτος 1937, όταν ήμουν μάγειρας στο μοναστήρι, ήλθε ένας χριστιανός και μου είπε:
"Πάτερ Κλεόπα, κοίταξε τι ωραίο νόμισμα έκοψαν".
Και μου έδωσε και μένα ένα.
Εγώ επήγα το νόμισμα στο κελί μου, το έβαλα στο παράθυρο μέσα σ' ένα χαρτί, για να μη το βλέπει κανείς και κλείδωσα την πόρτα. Άλλα ενώ δούλευα στο μαγειρείο, έτρεχα πάντοτε στο κελί και από το τζάμι κοίταζα μήπως και χάθηκε το νόμισμα.
Δεν πέρασε πολύς καιρός και μία ημέρα, βλέποντας ότι ο εχθρός με νίκησε από την φιλοχρηματία, πρώτα κλείδωσα από μέσα το κελί και σκεπτόμουν τι έπαθα. Κατόπιν έκανα το σημείο του σταυρού, ξεκλείδωσα την πόρτα και έδωσα το νόμισμα σ' ένα πτωχό.
Έτσι λοιπόν, λυτρώθηκα από την φιλαργυρία από τότε.
257. Να σας πω και ένα άλλο που μου συνέβη στην νεότητά μου.....................
..................Όταν ήμουν δόκιμος μοναχός, είχα ταλέντο στην αγιογραφία.
Με δίδαξε την αγιογραφία των εικόνων ένας μοναχός, ονόματι Νείλος από το μοναστήρι Σέκου.
Αφού συνήθισα στο σχέδιο και την ζωγραφική με νερομπογιές, κατόπιν άρχισα με τα χρώματα. Μερικές φορές ερχόταν ο Ηγούμενος στο κελί μου, κοίταζε πως αγιογραφώ και χαιρόταν. Αλλά εγώ είχα αρχίσει να πειράζομαι από τον πειρασμό της φιλοχρηματίας, διότι μόνος μου αγόραζα χρώματα και όλα τα αναγκαία για τις εικόνες.
Κάποτε ήλθε ο Ηγούμενος και Γέροντας μου και μου είπε:
Τι τιμή έχει αυτή η εικόνα;
Δεν πωλείται, Πανοσιώτατε. Του απάντησα.
Αυτήν, αδελφέ Κωνσταντίνε, να την πωλήσεις διότι είναι ωραία.
Όταν είδα εγώ ότι πρέπει να παζαρεύομαι με τους ανθρώπους και να έχω χρήματα, φοβήθηκα μήπως και με νικήσει η φιλαργυρία.
Μία ημέρα ήλθε ο οικονόμος στο κελί μου και μου είπε:
Αδελφέ Κωνσταντίνε, άφησε την αγιογραφία και άιντε στο διακόνημα.
Τότε τα παρέδωσα όλα στα χέρια του Ηγουμένου και επήρα το διακόνημα του βοσκού των προβάτων της Μονής.
Έτσι τότε λυτρώθηκα από δύο πάθη, από την υπερηφάνεια και από την φιλαργυρία.
258. Πηγαίνοντας κάποτε με τους πατέρας στο κοιμητήρι, τους είπε τα εξής λόγια:
Πατέρες, το κοιμητήρι είναι επιστήμη επιστημών και τέχνη τεχνών. Διότι ακούστε Τι λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "Πήγαινε στο κοιμητήρι, αδελφέ, διότι εκεί είναι η ανώτερη σχολή για τις ψυχές μας, η οποία μας μιλάει για τον Θεό...".
Οι παλαιοί πατέρες είχαν πάντοτε στο κελί των ένα φέρετρο, ένα σταυρό και μία νεκροκεφαλή για να θυμούνται ημέρα και νύκτα την ώρα του θανάτου, να προσεύχονται και να έχουν δάκρυα. Και όταν είχαν ταραχή ή σκληρότητα στην καρδιά των και δεν μπορούσαν να προσευχηθούν, πήγαιναν την νύκτα στο κοιμητήρι ή στους ετοιμοθάνατους αδελφούς και έτσι πάλι δάκρυζαν, ταπεινώνονταν και προσεύχονται με ζήλο.
Ας ερχόμαστε καθημερινά στο κοιμητήρι, για να προσευχώμεθα για τους αποθανόντος αδελφούς μας, διότι αυτοί πλέον δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό των.
Όλους αυτούς τους πατέρας τους είχα γνωρίσει. Τι καθαρή και ταπεινή ζωή είχαν εδώ στην γη!
Μερικοί απ' αυτούς γνώριζαν το ψαλτήρι από στήθους και δεν έτρωγαν εάν δεν τελείωναν την ανάγνωσή του, όπως ήταν ο πατήρ Γεράσιμος, ο αδελφός μου ή ο πατήρ Βασίλειος Μιτασέρου.
Άλλοι είχαν το χάρισμα των δακρύων, άλλοι την αγόγγυστο υπακοή, την τελεία αγάπη, όπως ο πατήρ Γαλακτίων Ηλίε, ο πατήρ Ιλαρίων Ιονίκα και ο αδελφός μου Βασίλειος.
Άλλοι αγαπούσαν την ησυχία και σιωπή, όπως ο πατήρ Ποιμήν Ναστάκ και ο μεγαλόσχημος Ιωάννης Ρώσου.
Και άλλοι είχαν την καρδιακή προσευχή, όπως ο πατήρ Παΐσιος Νικητένκου και ο πατήρ Γερβάσιος Γκάσπαρ.
Απ' όλους τους πατέρας που έζησαν στην Συχαστρία ωφελήθηκα και όλους τους μνημονεύω στις ανάξιες προσευχές μου.
Γι` αυτό έρχομαι πάντοτε εδώ και θυμούμαι την αγάπη και τις συμβουλές των.
Αυτοί ζουν τώρα κοντά στον Χριστό, όπου γρήγορα και εμείς θα πάμε για να κριθούμε κατά τα έργα μας.
259. Ένας από τους μαθητές του τον ρώτησε κάποια ημέρα: Πανοσιώτατε πάτερ, με νικά το πάθος της οργής και σκανδαλίζω τους αδελφούς. Τι να κάνω για να είμαι πράος;
Ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος λέγει:
"Προκειμένου για τον άπιστο, όταν θέλεις να έλθει στην πίστη, με μεγάλη πραότητα να του μιλάς, διότι ο τρόπος της επιστροφής και βοηθείας μιας ψυχής είναι μόνο η πραότης".
Ενώ ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει:
"Ή πραότης κυμαίνεται μεταξύ οργής και αναισθησίας".
Συνεπώς λοιπόν, για να αποκτήσουμε το δώρο της πραότητας να προσευχώμεθα με υπομονή και επιμονή στον Κύριο, να διαβάζουμε τις διδασκαλίες των Αγίων Πατέρων κι να βαδίζουμε πάντοτε την μέση και βασιλική οδό.
Επίσης ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει στους ιαμβικούς του λόγους:
"Ο νους εξαπατάται και η αλήθεια χάνεται από την υπερβολική αγάπη και το μίσος".
Ο Πνευματικός ιδιαίτερα πρέπει να έχει μέτρο στην πραότητα του και την αλήθεια, η οποία να κυμαίνεται μεταξύ αγάπης και οργής, δηλ. μεταξύ συγχωρήσεως και επιτιμίου. Αυτός πρέπει να συνδυάζει στην εξομολόγηση την αγάπη με την δικαιοσύνη, ενώ το μίσος και την οργή να τα αντιμετωπίζει με υπομονή και πραότητα.
260. Πώς μπορεί ο άνθρωπος να έχει περισσότερη πνευματική ησυχία στην πρόσκαιρη αυτή ζωή του; Ρώτησαν μερικοί μοναχοί τον πατέρα Κλεόπα.
Με την απομάκρυνση από τις πολλές γήινες φροντίδες.
Αυτό το πράγμα μας το είπε ο θείος πατήρ Ισαάκ ο Σύρος, ο οποίος λέγει:
"Ο πολυμέριμνος άνθρωπος δεν μπορεί να ζήση στην πραότητα και την ησυχία".
Και αλλού λέγει:
"Χωρίς την απροσπάθεια, μη ζητάς φως στην ψυχή σου".
Και πάλι:
"Ο νους του ασχολουμένου με τις γήινες φροντίδες, δεν θα λυτρωθεί από την λησμονιά και δεν θα ανοιχθεί σ' αυτόν η θύρα της σοφίας".
Να αποφεύγουμε τις απατηλές φροντίδες αυτού του αιώνος για να αποκτήσουμε την ειρήνη της καρδιάς και την αγία προσευχή, η οποία είναι η μητέρα όλων των αρετών.
261. Σε τι συνίσταται η καθαρότητα του ανθρώπου και σε ποσά είδη διαιρείται;
Η καθαρότης του ανθρώπου είναι τριπλή και συγκεκριμένα:
Καθαρότης του σώματος, δηλ. αποφυγή και προφύλαξη απ' όλες τις σωματικές ηδονές,
καθαρότης της ψυχής, δηλ. απελευθέρωσης από κάθε εσωτερικό δεσμό με τα πάθη, τα οποία εμφωλεύουν στον νου και την καρδιά
και τρίτον καθαρότης του νου, στην οποία φθάνουν μόνο οι τέλειοι και με αυτήν αξιώνονται της αποκαλύψεως θείων μυστηρίων. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος).
262. Πως γίνεται φανερή η αληθινή αγάπη προς το πλησίον;
Η αληθινή αγάπη γίνεται γνωστή όχι μόνο με την ελεημοσύνη, αλλά περισσότερο με την προσφορά του θείου λόγου και την σωματική διακονία υπέρ των ασθενών και των εχόντων ανάγκη.
263. Πως μπορούμε να λυτρωθούμε από τις συκοφαντίες και τις κατακρίσεις των άλλων;
Απ' αυτό το φοβερό πάθος δεν μπορούμε να λυτρωθούμε μ' άλλο τρόπο παρά μόνο με την ιερά προσευχή.
Διότι Άκουσε Τι λέγει ο θείος Πατήρ Μάξιμος ο Ομολογητής:
"Να προσεύχεσαι όσο μπορείς περισσότερο με την καρδιά σου γι' αυτούς που σε δυσφημούν και ο Θεός γρήγορα θα φανερώσει την αλήθεια σ' αυτούς που σκανδαλίζονται".
Το ίδιο λέγει και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος:
"Το άδικο στόμα με την προσευχή σφραγίζεται".
Να προσευχώμεθα περισσότερο για να λυτρωθούμε από τις κακολογίες, τις τιμωρίες και την οργή του Θεού.
264. Ποιος είναι ο δυνατότερος λόγος που μπορεί να ωφελήσει τους άλλους;
Ο δυνατότερος λόγος που μπορεί να οικοδόμηση τους άλλους είναι ο έμπρακτος, δηλ. το παράδειγμα της ζωής μας. Το ίδιο μας λέγει και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος:
"Άλλος είναι ο λόγος με το έργο και άλλος ο ωραίος και εγκωμιαστικός για τα έργα".
Σ' άλλο σημείο λέγει ο Ίδιος πατήρ: "Γνωρίζει η σοφία να στολίζει τα λόγια της και να μιλάει για την αλήθεια, την οποία αγνοεί και ξέρει ακόμη να δείχνει τα καλά έργα, χωρίς όμως να έχει την επιδεξιότητα να τα εκτελέσει. Ο έμπρακτος λόγος είναι ο οίκος της ελπίδος, ενώ η θεωρητική σοφία είναι το ενέχυρο της εντροπής".
Δηλαδή, ντροπιάζει την συνείδηση του αυτός που μιλάει χωρίς να εκτελεί αυτά που λέγει. Κατόπιν πρόσθεσε:
"Τα πολλά λόγια χωρίς τα έργα ομοιάζουν με τον μάστορα, που ζωγραφίζει με νερομπογιές τον τοίχο και δεν μπορεί να δροσίσει την δίψα του, και ακόμη ομοιάζουν με εκείνον που βλέπει ωραία όνειρα".
265. Πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ο μοναχός προς τους λαϊκούς;
Πάντοτε μόνο με την αγάπη και την πραότητα και να προσεύχεται πάντοτε γι' αυτούς.
Εάν ήταν δυνατόν να μη τρώγει, να μη χαίρεται και να μη φιλοξενείται με αυτούς, διότι έτσι μας λέγουν οι Άγιοι Πατέρες μας, για να μη γίνει πρόξενος σκανδάλου. Ιδού τι λέγει όσο άφορα αυτά, ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος:
"Να αγωνίζεσαι όσο είναι δυνατόν να μη γελάσεις και να μη τους βλέπεις. Εάν είναι ανάγκη να μιλήσεις με γυναίκα, να μη βλέπεις το πρόσωπό της και μίλησε της με πολλή προσοχή και με τα πρέποντα λόγια. Ενώ από τους μοναχούς να απομακρύνεσαι σαν το πυρ και σαν παγίδα του διαβόλου, τόσο τις συναντήσεις, όσο και τις συνομιλίες και παρρησία μεταξύ σας, έστω και αυτοί να είναι αδελφοί σου κατά σάρκα. Φυλάξου απ' αυτούς και έχε τους σαν ξένους".
266. Πώς μπορεί να απομακρύνει ο άνθρωπος από την ψυχή του την κενοδοξία και την υπερηφάνεια;
Η κενοδοξία εξαφανίζεται από την καρδιά του ανθρώπου με την μυστική απόκτηση των αρετών, ενώ η υπερηφάνεια με τον αγώνα του άνθρωπου για να απόκτηση την ομοίωση με τον Θεό (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής).
Ο ίδιος άγιος Πατήρ λέγει:
"Δεν είναι μικρός ο πόλεμος, που χρειάζεται για να λυτρωθεί κανείς από την κενοδοξία, ο οποίος συνίσταται στην εσωτερική απόκτηση των αρετών και την συχνή προσευχή. Το σημείο της απελευθερώσεως απ' αυτά τα πάθη είναι όταν κανείς δεν κρατάει κακία γι' αυτούς που τον δυσφημούν".
267. Τι είναι η ταπείνωσης; Μπορεί κανείς να σωθεί χωρίς αυτήν;
Η ταπείνωσης είναι η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη αρετή για την σωτηρία μας, χωρίς την οποία κανείς δεν μπορεί να δει τον Ιησού Χριστό, ο οποίος ταπεινώθηκε για εμάς. Διότι άκουσε τι λέγει το Ιερό Ευαγγέλιο:
"Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν" (Α' Πέτρ. 5, 5).
Το να είναι ενάντιος των υπερήφανων αυτό σημαίνει ότι τους κλείνει την θύρα της Βασιλείας των Ουρανών.
Με την ταπείνωση όμως ο χριστιανός ανυψώνεται, ανάλογα με τις δυνάμεις του, στην ίδια την χάρη του Χριστού, ο οποίος λέγει: "Μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών". (Ματθ. 11, 29).
Η ταπείνωσης είναι η αναγκαιότερη αρετή για την είσοδο μας στην Βασιλεία των Ουρανών και χωρίς αυτήν κανείς δεν μπορεί να σωθεί. Γι' αυτή την μεγάλη αρετή μας δίνει παράδειγμα ο Σωτήρ τα παιδιά, και ιδού Τι λέγει: ""Όστις ουν ταπεινώσει εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτος εστίν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών". (Ματθ. 18, 4).
Κατά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο, η ταπείνωσης είναι "το ένδυμα του Χριστού", ο οποίος ταπεινώθηκε, λαμβάνοντας το θνητό μας σώμα. Είναι κατά τον ίδιο διδάσκαλο της ησυχίας, μία μυστική δύναμης, την οποία λαμβάνουν οι μεγάλοι άγιοι, ανάλογα με το ύψος της πνευματικής τελειώσεώς τους εν Χριστώ.
Αυτή η δύναμης δεν δίδεται παρά μόνο στους τελείους κατά την αρετή και εξαρτάται από την ανθρώπινη προαίρεση και αντοχή με την συνεργεία της θείας Χάριτος.
268. Τι σημαίνει αυτοεπίγνωσης και πώς ωφελεί στην σωτηρία της ψυχής του ανθρώπου;
Η επίγνωσης του εαυτού μας είναι ένας βαθμός της ταπεινώσεως των λογισμών.
Αυτήν είχε ο τελώνης, όταν προσευχόταν στο Ιερό και επέστρεψε "δεδικαιωμένος εν τω οίκω αυτού" παρά ο φαρισαίος.
Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει γι' αυτήν:
"Μακάριος είναι ο άνθρωπος, που γνωρίζει τις αδυναμίες του, διότι η γνώσης αυτή είναι το θεμέλιο, η ρίζα και η αρχή για κάθε είδους αρετή" (Λόγος 21).
269. Ποιος από τους μοναχούς ευαρεστεί περισσότερο τον Θεό; Αυτός που ησυχάζει στην έρημο με νηστεία και αδιάκοπη προσευχή ή αυτός που κηρύττει στους άλλους τον λόγο του Κυρίου για την σωτηρία τους;
Είναι περισσότερο κοντά στον Θεό ο μοναχός, που αγωνίζεται στην έρημο με μεγάλη ταπείνωση, με σιωπή, με δάκρυα, με νηστεία, εγκράτεια και απάρνηση όλων των βιοτικών του κόσμου φροντίδων, καθαρίζοντας την ψυχή του από τα πάθη, παρά αυτός που κηρύττει στους άλλους τον λόγο του Κυρίου χωρίς να έχει επιτελέσει αυτά που διδάσκει, ακόμη και θαύματα να έκανε.
Αυτό το πράγμα μας το λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος:
"Να μη συγκρίνεις αυτούς που κάνουν σημεία, θαύματα και δυνάμεις στον κόσμο με αυτούς που ζουν στην ησυχία με πνευματική σύνεση και σοφία. Αγάπα περισσότερο την απροσπάθεια της ησυχίας παρά να χορταίνεις τους πεινασμένους του κόσμου ή να επιστρέφεις πολλούς λαούς στην πίστη του Θεού" (Λόγος 23).
Συνεπώς λοιπόν, μεγαλύτερο και ωφελιμότερο έργο είναι να καθαρίζεται κανείς από τα σωματικά και ψυχικά του πάθη στην ησυχία και την υπακοή, παρά να διδάσκει στους άλλους το θέλημα του Θεού, χωρίς να έχει την κατάλληλη πνευματική ηλικία γι' αυτά.
Γι' αυτό το έργο λέγει και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος τα εξής:"Καλόν είναι να θεολογείς για τον Θεό, αλλά καλλίτερο είναι να καθαρίζεις τον εαυτόν σου από τα πάθη σου για τον Θεό".
Ενώ ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει: "Σου είναι ωφελιμότερο να φροντίζεις να αναστηθείς από το ψυχικό πάθος, που συχνά σε αιχμαλωτίζει με την εξύψωση των λογισμών σου στα ουράνια, παρά να αναστήσεις νεκρούς" (ενθ' ανωτ).
Κατόπιν ο ίδιος Πατήρ λέγει: "Πολλοί ετέλεσαν δυνάμεις, ανέστησαν νεκρούς, εκοπίασαν να επιστρέψουν πλανεμένους στον Χριστό και έκαναν μεγάλα έργα... όμως μετά απ' αυτά οι ίδιοι έπεσαν στα ακάθαρτα πάθη, θανάτωσαν τους εαυτούς των και σκανδάλισαν πολλούς με τα κακά έργα των. Επειδή ήταν ακόμη ασθενείς στην ψυχή και δεν φρόντισαν πρώτα για την υγεία της, αλλά ξεχύθηκαν στην λαοθάλασσα του κόσμου για να σώσουν τις ψυχές των άλλων, ενώ αυτοί οι ίδιοι ήταν άρρωστοι ψυχικά και χάθηκαν οι ψυχές τους, καθώς και η ελπίδα των προς τον Θεό".
270. Σήμερα, όπου δεν ζουν πλέον πολλοί μοναχοί στην έρημο και οι περισσότεροι πιστοί έρχονται στα μοναστήρια για να προσευχηθούν, για να αναπαυθούν πνευματικά και να διδαχθούν, δεν είναι πιο ωφέλιμο να προσευχώμεθα γι` αυτούς και να τους συμβουλεύουμε με λόγια και συμβουλές παρηγορητικές; Τι να προτιμάμε περισσότερο, την ησυχία ή την ευαγγελική αγάπη;
Να τα εφαρμόζουμε και τα δύο, για να μη αντιτίθενται μεταξύ των, όμως με πολλή προσοχή και ταπείνωση. Το καλό έργο που κάνουμε σήμερα να μη γίνεται και πάντοτε. Δηλαδή να μη αφήνουμε την μοναχική μας ταξί και ζωή, την προσευχή, δηλ. την σιωπή την υπακοή, την εγκράτεια των αισθήσεων, την καθαρότητα και πτώχεια για την αγάπη του Χριστού, διότι όλα αυτά μας βοηθούν στην κάθαρση, στην πνευματική πρόοδο και την ωριμότητα, ώστε να γίνουμε ωφέλιμοι γι' αυτούς που έρχονται στο μοναστήρι. Έτσι λοιπόν, οι νέοι μοναχοί, οι αρχάριοι, οι ποθούντες την ησυχία, οι μεγαλόσχημοι οι γέροντες πατέρες και οι ασθενείς πρέπει να προτιμούν την σιωπή περισσότερο, την υπακοή, την εκκλησία, το κελί και την ησυχία.
Ενώ οι Πνευματικοί, οι διορισμένοι να αναπαύουν τους λαϊκούς πατέρες, οι λειτουργοί ιερείς, που έχουν μία ενάρετη ζωή και το χάρισμα του λόγου, είναι υποχρεωμένοι να δέχονται τους πιστούς με πολλή αγάπη, να ακούουν τις στενοχώριες των, να τους συμβουλεύουν, να προσεύχονται γι' αυτούς και να τους παρηγορούν πνευματικά, διότι αυτός είναι ο σκοπός των μοναστηριών μας και μόνο έτσι διατηρήθηκε καθαρή ή πίστης προς τον Χριστό και η ενότης στο έθνος μας.
Έτσι έκαναν και οι παλαιοί πατέρες μας. όμως η προσευχή, η εκκλησία και το διακόνημα να μη σταματούν και τότε ο Θεός της αγάπης θα είναι πάντοτε μαζί μας.
Έρχεται όμως και ο σατανάς, σ' αυτούς τους διδασκάλους και παρηγορητές του λαού, οι οποίοι δεν έχουν πολύ χρόνο για προσευχή και αρκετή ησυχία και τους πολεμά με σκληρούς πειρασμούς, όπως και τους άλλους μοναχούς, προπαντός με την περίσπασι του νου, με τους ακάθαρτους λογισμούς, με την κενοδοξία, την γαστριμαργία και την φιλοχρηματία. Και εάν δεν εξομολογούνται καθαρά και συχνά και δεν προσέχουν και αυτοί, αλλά ηδονίζονται με τους κακούς λογισμούς τους, είναι κατόπιν εύκολο να πέσουν σε θανάσιμη αμαρτία.
Γι' αυτό ακριβώς χρειάζεται πολλή προσοχή όσον αφορά αυτά εκ μέρους των εργαζομένων πνευματικά για τον λαό του Θεού. Και μάλιστα να μη δέχονται επαίνους και ευχαριστίες, ούτε τρόφιμα και περιουσίες, διότι πολλοί ποιμένες των ψυχών υποτάχθηκαν σ' αυτά και κολάσθηκαν.
Ο Απόστολος Παύλος επειδή ήξερε τι θεμέλια χρειάζονται γι' αυτούς που κηρύττουν το λόγο του θεού στους άλλους, έλεγε στον εαυτό του
"αλλά υποπιάζω μου το σώμα και δουλαγωγώ, μήπως άλλοις κηρύξας αυτός αδόκιμος γένωμαι" (Ρωμ. 14, 27).
Αυτός βασάνιζε το σώμα του με νηστεία, με ολονύκτια αγρυπνία, με εργόχειρο και με προσευχή, για να μη πέσει και σκανδαλίσει τους επιστρέφοντας στον Χριστό.
Το ίδιο έκανε και ο Μωυσής.
Αυτός πρώτα προσευχόταν και κατόπιν δίδασκε τον λαό.
Ο Θεός διέταξε στον Μωϋσή ότι η λυχνία με τα επτά καντήλια να είναι εξ ολοκλήρου χυτή και κτυπημένη με σφυρί, για να φανεί ότι, αυτός που θέλει να είναι φως στους άλλους να είναι τέλειος και να έχει δοκιμαστή με τα σφυροκτυπήματα των πειρασμών.
Μόνο έτσι αυτός που διδάσκει τους άλλους "δύναται τοις πειραζομένοις βοηθήσαι", όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος.
271. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες αιτίες των αμαρτιών στον κόσμο;
Οι μεγαλύτερες αιτίες που οδηγούν τους περισσοτέρους χριστιανούς στην απώλεια είναι:
"Το κρασί και γενικώς τα ποτά,
οι γυναίκες,
ο πλούτος,
η απιστία στον Θεό και
η τελεία υγεία του σώματος, όπως λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος (Λόγος 5).
Εάν αποφύγουμε αυτές τις αιτίες, με την βοήθεια του Θεού, θα λυτρωθούμε από τις αμαρτίες και τον θάνατο.
272. Ο αιώνας μας διακρίνεται για μία γενικά αδυναμία της πίστεως στον Χριστό και της χριστιανικής ζωής. Ποιος είναι ο αρχικός λόγος της αδυναμίας της πίστεως μας σ' αυτόν τον κόσμο;
Ο πρώτος λόγος της αδυναμίας της πίστεώς μας είναι ένας:
Η αύξησης της ανομίας στους ανθρώπους. Η πίστης ελαττώθηκε λόγω κυρίως των παρακάτω αμαρτιών: Από την υπερηφάνεια, την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην λογική των, από την οποία γεννιόνται οι αιρέσεις, η παρακοή στον λόγο του Ευαγγελίου και στους ποιμένας της Εκκλησίας, η αποξένωσης των χριστιανών από την Εκκλησία, η έλλειψης ενάρετων ποιμένων, η μέθη, η ασωτία κ.λ.π. Αυτή την αλήθεια μας την λέγει ο ίδιος ο Κύριος μας, Όταν λέγει:
"Και δια το πληθυνθήναι την ανομία ψυγήσεται η αγάπη των πολλών" (Ματθ. 24, 12).
Οι χριστιανοί που διασπάσθηκαν οριστικά από την Εκκλησία, εναντιώνονται στα ορθόδοξα και αποστολικά δόγματα της πίστεως μας και δημιούργησαν μία πλανεμένη περί πίστεως διδασκαλία, αυτοί ονομάζονται αιρετικοί. Οι αιρέσεις στην Εκκλησία υπήρχαν και από την αρχή ακόμη της κηρύξεως του Ευαγγελίου στον κόσμο και θα υπάρχουν μέχρι συντέλειας των αιώνων. Με αυτές είναι τόσο ριζωμένη η απιστία στους ανθρώπους, Όσο και ένα δυνατό αποκαλυπτικό σημείο.
Οι άνθρωποι γενικά, συνεχώς εγκαταλείπουν την Εκκλησία και πέφτουν στις αιρέσεις, εξ αιτίας των επομένων περιπτώσεων:
Από την άγνοια δηλ. από την έλλειψη της γνώσεως του λόγου του Θεού, της Ιεράς Παραδόσεως και της διδασκαλίας των Αγίων Πατέρων, από την απάτη του διαβόλου, ο οποίος "περιπατεί ως λέων ζητών τίνα καταπιεί", και κατορθώνει να ξεγελά πολλούς χριστιανούς με τα πάθη, με την αυτοπεποίθηση, με την απιστία κ.λ.π.
Από την υπερηφάνεια, η οποία δημιούργησε τις περισσότερες αιρέσεις και σχίσματα στην όλη ιστορία της χριστιανικής Εκκλησίας με αποτέλεσμα να διαιρεθεί το μυστικό Σώμα του Χριστού.
Από την απόλαυση εκ των σαρκικών παθών, όπως: Από την μέθη, την ακολασία, το διαζύγιο, τις εκτρώσεις, την οικογενειακή ακαταστασία κ.λ.π. Μετά, από την έλλειψη αφοσιωμένων λειτουργών στην Εκκλησία του Χριστού, από την έλλειψη κατηχητικών μαθημάτων, από το ακατανόητο της ορθοδόξου πίστεως υπό των πιστών από την επαναστατική φύση μερικών χριστιανών, από την έλλειψη εκκλησιαστικών βιβλίων και προσευχηταρίων, από την έλλειψη υποδειγματικής ζωής των ιερέων, από την έλλειψη πνευματικής εμπειρίας, πραότητας, επιμονής και ειδικεύσεως στην ποιμαντική των Ιερέων κ.λ.π.
Ο πολλαπλασιασμός των αιρέσεων και ψευδοπροφητών, ιδιαίτερα στον παρόντα καιρό, είναι σίγουρα και ένα αποκαλυπτικό σημείο της συντέλειας του κόσμου. Αυτήν την αλήθεια μας την φανερώνει ο ίδιος ο Σωτήρ ημών, ο οποίος διηγούμενος για την Δευτέρα Παρουσία Του στην γη, λέγει τα εξής:
"Και πολλοί ψευδοπροφήται εγερθήσονται και πλανήσουσι πολλούς...".
273. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες συνέπειες του προσηλυτισμού εκ των αιρέσεων στην χώρα μας και σ' όλο τον κόσμο;
Οι φοβερότερες συνέπειες της αυξήσεως των αιρέσεων είναι πολλές και μάλιστα ανεκτίμητα μεγάλες, ενώπιον του Χριστού.
Πρώτα - πρώτα οι πνευματικοί ποιμένες, που χάνουν τους πιστούς από την Εκκλησία, δεν σώζονται ούτε αυτοί ούτε και εκείνοι που εξ αιτίας των εγκατέλειψαν την αληθινή πίστη.
Κατόπιν η φιλοδοξία, το ενδιαφέρον στην ηθική μόνο και στις υλικές υποσχέσεις των αιρέσεων, η υπερηφάνεια, ο φανατισμός, φθάνουν μερικές φορές μέχρι του εγκλήματος, η διαίρεσης των αιρέσεων και ο μεταξύ των ανταγωνισμός, η ενοποιήσεις όλων των νεοπροτεσταντικών αιρέσεων με τις δυτικές χώρες, όπου έχουν και την προέλευση των, η διαίρεσης του ορθόδοξου ρουμάνικου λάου μας, η διάλυσης χιλιάδων οικογενειών, λόγω διαφορετικών θρησκευτικών φρονημάτων, η ελάττωσης της πνευματικής ενότητας της Εκκλησίας και κάθε χώρας.
Γενικά παντού βασιλεύει το μίσος, η αντιπάθεια, η εκδίκησης, η απιστία και παρακοή.
Ιδού λοιπόν, ποιες είναι οι συνέπειες των πολυαρίθμων αιρέσεων στην χώρα μας και σ' όλο τον κόσμο.
274. Τι πρέπει να κάνει η Ορθόδοξος Εκκλησία, οι ποιμένες και οι πιστοί μας, δηλ. πως θα αντιμετωπίσουν καλλίτερα τον προσηλυτισμό εκ των αιρέσεων στις πόλεις και στα χωριά μας;
Για να εμποδίσουν την φθορά της αληθινής και αποστολικής πίστεως εκ μέρους των αιρέσεων, τόσον οι ποιμένες, Ιεράρχαι, ιερείς και μοναχοί Όσο και οι ορθόδοξοι χριστιανοί μας, πρέπει να ενεργήσουν με τρεις τρόπους:
α) Πρώτον να διαβάζουν συχνότερα και με πολλή ευλάβεια και προσοχή την Αγία Γραφή και τις διδασκαλίες περί πίστεως της Ορθόδοξου Εκκλησίας μας, για να γνωρίζουν όσο γίνεται καλλίτερα την αποστολική μας πίστη.
β) Να σπουδάζει καθένας, τόσο οι ποιμένες όσο και οι πιστοί τα δόγματα της Ορθόδοξου Εκκλησίας μας για να διδάξουν με την σειρά των κατόπιν τους πιστούς των ενοριών,
γ) Οι ποιμένες και οι πιστοί μας χριστιανοί να αγωνίζονται να ζουν σύμφωνα με τις εντολές του Ευαγγελίου του Χριστού για να γίνουν σ' όλους παράδειγμα προς μίμηση με τα έργα των.
Ο Σωτήρ μας Ιησούς Χριστός ζητά πρώτον από εμάς να εργαζόμαστε τις εντολές Του και κατόπιν να μιλάμε στους άλλους γι' αυτές, διότι λέγει:
"Ο ποιήσας και διδάξας μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών" (Ματθ. 5, 19).
Το ίδιο διδάσκει και ο Απόστολος Παύλος στον μαθητή του Τίτο:
"Περί πάντα σεαυτόν παρεχόμενος τύπον καλών έργων" (Α' Τίτ. Β, 7).
Και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει:
"Σιώπησε εσύ για να μιλήσουν τα έργα σου" (Λόγος 23).
Επίσης για την αντιμετώπιση του προσηλυτισμού είναι πολύ σπουδαίο να εκδοθούν για τους πιστούς όσο το δυνατόν περισσότερα βιβλία, δηλ. προσευχητάρια με κατηχητικά μαθήματα και χριστιανική διδασκαλία και προπαντός με τους βίους των Αγίων, οι οποίοι είναι πολύ οικοδομητικοί.
Με άλλον επίσης σπουδαίο τρόπο προστατεύεται η πίστης με το κήρυγμα στις εκκλησίες και σ' οποιαδήποτε άλλη ευκαιρία καθώς και το καθήκον των ιερέων να κάνουν τακτικά μαθήματα κατηχήσεως των πιστών.
Εάν οι ποιμένες εκπληρώνουν με αφοσίωση και αγιοσύνη τα ευαγγελικά των καθήκοντα, θα κατορθώσουν εξάπαντος να περιορίσουν τον προσηλυτισμό και τους φανατικούς αιρετικούς.
Ενώ, εάν αδιαφορήσουν δεν θα πετύχουν σχεδόν τίποτε απέναντι της προπαγάνδας των αιρετικών της χώρας μας.
275. Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι μοναχοί και τα μοναστήρια μας για την προστασία της Ορθόδοξου πίστεως και την αντιμετώπιση των αιρετικών;
Οι μοναχοί των μοναστηριών μας βοηθούσαν ανέκαθεν στην διάδοση, διατήρηση και προστασία της ορθοδόξου πίστεως και θρησκευτικής ενότητας στην χώρα μας.
Τα μοναστήρια και οι μοναχοί που ασκούνται σ' αυτά ήταν και είναι πνευματικά λιμάνια των χριστιανών, τα οποία τους ξεκουράζουν από τα φουρτουνιασμένα κύματα αυτού του αιώνος.
Τόσο οι μοναχοί και μοναχές, όσο προπάντων οι ηγούμενοι και Πνευματικοί των μοναστηριών μας, εάν θα έχουν μία, όσο το δυνατόν ενάρετη ζωή, κατά το παράδειγμα των Αγίων Πατέρων, σύμφωνη με τις μοναχικές των υποσχέσεις, εάν θα προσεύχονται με επιμονή νυχθημερόν και γνωρίζουν όσο γίνεται καλλίτερα την Αγία Γραφή και την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων, θα είναι από τώρα και εμπρός λαμπάδες και λιμάνια αναπαύσεως και σωτηρίας για τους κουρασμένους ψυχικά χριστιανούς, λόγω της αιχμαλωσίας εκ των παθών των, και για τους ολιγόπιστους, οι οποίοι μάχονται με τους πειρασμούς, τα πάθη και τις στενοχώριες αυτής της ζωής.
Τα μοναστήρια μας, με την χιλιετή παράδοση τους, με τους ικέτες και οσίους μοναχούς τους, ήταν και πρέπει να είναι στο μέλλον οι εστίες της εν Χριστώ Ιησού πνευματικής ζωής, οι τόποι της παρηγοριάς και ενισχύσεως της πίστεως, οι φωτεινές οάσεις της χριστιανικής δράσεως και τα λιμάνια της ειρήνης των ψυχών των χριστιανών μας, με τις ιερές ακολουθίες που γίνονται σ' αυτά, με τις πνευματικές διδασκαλίες των εμπείρων μοναχών και ιδιαίτερα με το παράδειγμα της καθαρής ζωής τους.
Πιστεύω ότι υπάρχει ανάγκη στα μοναστήρια, όπως και στα χωριά, από καλούς Ιερείς και Πνευματικούς Ικανούς, διότι εάν θα βάλεις ένα τσοπάνη να φύλαξη χίλια πρόβατα, πολλά απ' αυτά θα χαθούν και άλλα θα αρπάξει ο λύκος.
Γι' αυτό λέγει και ο άγιος Χρυσόστομος ότι, "όταν θα ελαττωθούν οι ποιμένες του Χριστού θα πολλαπλασιασθούν οι λύκοι".
276. Τι γνώμη έχετε για τον οικουμενισμό και την παγκόσμια οικουμενική κίνηση;
Εάν η οικουμενική κίνησης θα διευθυνόταν από την Ορθόδοξο Εκκλησία οι ελπίδες ενώσεως όλων των χριστιανών με τον οικουμενισμό θα ήταν περισσότερες. Αλλά όσο καιρό η οικουμενιστική κίνησης κυβερνάται από λαϊκούς, δηλ. από την προτεσταντική Εκκλησία, η οποία δεν έχει Ιεραρχία, και συνεπώς, ούτε την σωτήριο χάρι, η ελπίδα της ενώσεως των χριστιανών με τον οικουμενισμό σε μία κοινή καθολική Εκκλησία είναι σχεδόν αδύνατος.
Στον Θεό όμως τίποτε δεν είναι αδύνατον. Είναι πρωτίστως ανάγκη να προσευχώμεθα πολύ, διότι χωρίς τον Θεό τίποτε δεν μπορούμε να κάνουμε (Ιωάν. 15, 5).
Οι συναντήσεις των εκπροσώπων των Εκκλησιών είναι καλές, ευαγγελικές, διότι έτσι οι χριστιανοί γνωρίζονται περισσότερο μεταξύ των και καταπαύει το μίσος μεταξύ των. Όμως από εδώ μέχρι την ενοποίηση όλων των Εκκλησιών, η απόστασης είναι μεγάλη όσο ο ουρανός από την γη, διότι καμία ετερόδοξος Εκκλησία δεν θα αφήσει την πίστη της και να έλθει στην Ορθόδοξο πίστη.
Ζητάτε ακόμη από τα μέλη των Ορθόδοξων Εκκλησιών, τα οποία τις εκπροσωπούν να προσέχουν πολύ για να μη εγκαταλείψουμε κάτι από την παράδοση μας, από τις διδασκαλίες των Αγίων Πατέρων και μάλιστα από τα δόγματα της Ορθόδοξου Εκκλησίας, τα οποία διαφυλάχθηκαν και στερεώθηκαν από τόσους αγίους και με τόσες θυσίες.
Διότι, εάν οι συνελθόντες Άγιοι Πατέρες για την σύγκλιση των επτά Οικουμενικών Συνόδων και των άλλων Τοπικών στους πρώτους χριστιανικούς αιώνας, δεν αγωνίζονται με μεγίστη προσοχή για την διαφύλαξη των δογμάτων και των διδασκαλιών της ορθής ορθοδόξου πίστεως, εμείς σήμερα μπορεί να μην ήμασταν ορθόδοξοι χριστιανοί.
Οπότε λοιπόν, πρέπει να προσέχουμε πολύ διότι οι θυσίες των Αγίων μας δεν έγιναν άσκοπα. Διαφορετικά χανόμεθα ψυχικά και διαιρούμε τους πιστούς των Ορθόδοξων Εκκλησιών, που είναι τόσο σταθεροί, ευλαβείς και αφοσιωμένοι χριστιανοί.
277. Πότε πιστεύετε ότι θα εκπληρωθεί ο λόγος τον Ιερού Ευαγγελίου, ότι θα γίνει στην γη "μία ποίμνη εις ποιμήν;".
Όταν όλοι οι χριστιανικοί και ετερόδοξοι λαοί έλθουν στην αληθινή ορθόδοξο πίστη του Θεού, ο οποίος τριαδικός δοξάζεται και μεγαλύνεται.
Αυτό θα γίνει μόνο στην συντέλεια των αιώνων και τον τρόπο τον γνωρίζει μόνο ο Θεός.