Περί του κεφαλαίου πάσης εργασίας εν τη πολιτεία ημών.

ΛΟΓΟΣ Δ'

ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΗΡ ΗΜΩΝ ΝΕΙΛΟΥ

Το κεφάλαιο εν τη πολιτεία ημών είναι τούτο• να παραμένουμε πάντοτε και εν πάσι και εν παντί επιτηδεύματι με ψυχή και σώμα, με λόγο και έργο και διάνοια κατά δύναμη εν τω έργω του Θεού.

Διότι «όπως ζήσαμε πρώτον εν τω κοσμώ, εν τη ματαιότητα του, και κατά δουλωθήκαμε με όλο τον νου και τις αισθήσεις στην απάτη της αμαρτίας, —λέγει ο μακάριος Φιλόθεος—, ούτω πάλιν πρέπει προσελθόντες εις τον κατά Θεόν βίο να δουλεύσουμε με όλον τον νουν και τας αισθήσεις εις τον ζώντα και αληθινό Θεόν και εις την δικαιοσύνη και το θέλημα του Θεού» και να πράττομε τας αγίας εντολές Του, και να απέχουμε παντοιοτρόπως από πάντα τα μη αρεστά εις τον Θεό κατά την Γραφή, την λέγουσα «Προς πάσας τας εντολάς σου κατωρθούμην, πάσαν οδόν αδικίας εμίσησα».

Και εξ ύπνου ανάστατες πρέπει πρώτον μεν να δοξολογούμε τον Θεόν, έπειτα δε να εξομολογούμεθα σε αυτόν. Μετά ταύτα, ακολουθούν οι εξής: εργασία, προσευχή, ψαλμωδία, ανάγνωσης, εργόχειρο και οποιαδήποτε άλλη εργασία.

Πάντοτε δε πρέπει να έχω μεν τον νουν εν πολλή ευλάβεια και ελπίδι Θεού κρεμάμενο και πάντα οφείλομε να πράττωμεν προς ευαρέσκειά Του, και όχι δια την κενοδοξία, ούτε δια την ανθρωπαρέσκεια, γνωρίζοντας σαφώς, ότι πάντοτε είναι μεθ' ημών ό πανταχού παρών και τα πάντα πληρών.

Διότι «O φυτεύσας το ους ακούει πάντα, και ό πλάσας τον οφθαλμόν βλέπει πανταχού».

Και αν τύχη συνομιλία, πρέπει να επιτελούμε και ταύτα κατά Θεόν, φυλατούμενοι από γογγυσμό και κατάκριση και αργολογία και φιλονικία.

Επίσης και στην τροφή και πόσι: και ταύτα μετά φόβου Θεού.

Εν καιρώ ύπνου δε προ παντός πρέπει να διάγουμε ευλαβώς, έσωθεν νοερός, έξωθεν δε εις όλα τα μέλη καλώς συνεσταλμένοι. Διότι ό ολιγοχρόνιος ύπνος ούτος είναι τύπος του αιωνίου ύπνου, δηλαδή του θανάτου, και την επί της κοίτης κατάκλιση πρέπει να λογιζόμεθα ως κατάθεση στον τάφο.

Και εις πάντα ταύτα πρέπει να έχομεν τον Θεόν προ οφθαλμών, κατά το ρητό του Δαυίδ• «Προωρώμην τον Κύριον ενώπιον μου δια παντός, ότι εκ δεξιών μου εστίν, ίνα μη σαλευθώ».

Όστις λοιπόν πράττει ούτος, είναι πάντοτε εν προσευχή.

Και αν κανείς έχει σώμα υγιές, πρέπει να το δαμάσει με νηστεία και αγρυπνία και έργα κοπιώδη. Εάν αρμόζει να επιτελούμε τας μετανοίας και το εργόχειρο με κόπο, ό λόγος είναι δια να δουλωθεί το σώμα εις την ψυχήν και να ελευθερωθεί Χάριτι Χριστού από τα πάθη.

Εάν όμως το σώμα είναι αδύνατον, οφείλομε να το τρέφουμε κατά την δύναμίν του. Πάντοτε πρέπει να μη αμελούμε την προσευχή, είτε υγιαίνοντας, είτε ασθενούντες, ακόμη και εις την αναγκαία χρείαν πρέπει ό νους κρυφίως να μελετά. Και με φόβον πρέπει να επιτελούμε και τούτο. Ή μεν σωματική εργασία ζητείται εκ μέρους των υγιών και ισχυρών κατά το σώμα αναλόγως με την δύναμίν ενός εκάστου• ή δε νοερά, δηλαδή το να τηρεί κανείς τον νουν εν ευλάβεια και eλπίδι Θεού και να παραμένει εν τη αγάπη Του, είναι κοινό χρέος πάντων, ακόμη και εν μεγάλη νόσο.

Ωσαύτως και προς τους πλησίον ημών οφείλομε να έχομεν αγάπη κατά την εντολή του Κυρίου. Και αν αυτοί ευρεθούν εγγύς ημών, πρέπει να δείξομε ταύτην με λόγον και έργον, εάν δυνάμεθα και να φυλάξομε και την αγάπη του Θεού. Αν όμως ευρίσκονται μακράν ημών, πρέπει με αγάπη νοερός να συνδεθούμε με εκείνους και να εκδιώξομε από τας καρδίας ημών πάσαν μνησικακία, την οποίαν έχομεν εναντίον των, και με ταπείνωση να υποτάξομε εις αυτούς την ψυχήν ημών και με την καλήν προαίρεσιν να είμεθα ευάρεστοι εις αυτούς . Όταν δε ό Κύριος ιδεί ότι είμεθα τοιούτοι, τότε θα συγχωρήσει και τα ημέτερα αμαρτήματα, και θα δεχθεί τας προσευχάς ημών ως δώρο καλόν και θα μας δώσει πλούσια τα ελέη Αυτού.


Αναπαράστασης των προηγουμένων και αφήγησης των μετά ταύτα Χάριτι Θεού είπωμεν εκ των Αγίων Γραφών εν ολίγοις περί της νοεράς εργασίας και περί των εν αύτη διαφορών των εναντίον ημών πολέμων του εχθρού και περί της πάλης ημών κατά τούτων.

Και ότι αρίστη πάλη είναι το να έχομεν την καρδίαν εις την προσευχή χωρίς λογισμούς. Και μίλησα λοιπόν περί της ενεργείας τούτων. Και εις ταύτα είχον την παρρησία επί μέρους να επισημάνομε κατά τας Αγίας Γραφάς, ποίας Χάριτος αξιώνονται οι εργάται τούτων, αν και είμαι ανάξιος ούτε καν να άπτομαι των τοιούτων. Και ακόμη είπωμεν με ποίον τρόπον να ενδυναμωτή ό κοπιών εις αυτά και πώς να διέλθει εν γένει τον βίον του ό επιδιδόμενος με σπουδή εις ταύτην την αρίστην και πρώτιστη πάλη της μεγάλης νίκης, τουτέστιν της ησυχίας του νοός και της αληθινής προσευχής.

Έπειτα, μετά ταύτα, Θεού συνετίζοντας, θα μιλήσομε και περί των λοιπών τρόπων της νίκης εις τους διαφόρους πολέμους.

via