Ο πατήρ Πολύκαρπος ζει στην καλύβα της Αγίας Βαρβάρας λίγο πιο κάτω απ' τις Καρυές, στο δρόμο για τη Σταυρονικήτα κι ήλθε στον Άθω πριν 66 ακριβώς χρόνια.
Θα 'θελα να γινόταν να μεταφέρω εδώ ακριβώς τα όσα αποφασιστικά μου διατύπωσε στη συζήτηση, όμως δεν γίνεται γιατί δεν έχω ακόμα πεισθεί ότι στ' αλήθεια συμφέρει το Όρος...
Ερώτηση: Ποιο είναι το προνόμιο για σας τους Αγιορείτες;
Απάντηση: Το ότι ζούμε στα ίχνη της φυσικής ζωής. Κοιμόμαστε ήσυχα επειδή δουλεύουμε σκληρά και εντατικά. Δεν έχουμε άγχος για να αυξήσουμε το εισόδημα και δεν τρέχουμε για να προφτάσουμε το φανάρι ή το λεωφορείο.
Ερώτηση: Πως θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει την κοινωνία του Άθω;
Απάντηση: Σαν μια κοινωνία μ' ανθρώπους. Ότι βλέπεις στον κόσμο το συναντάς και εδώ. Μόνο που δεν υπάρχουν γυναίκες και βυζανιάρικα. Κι εδώ βρίσκεις ανθρώπους που δεν ήλθαν χάρη στην πίστη τους. Βέβαια, τελευταία έρχονται άνθρωποι στ' αλήθεια ιδεολόγοι.
Ερώτηση: Πως αντιμετωπίζετε τη σάρκα;
Απάντηση: Όπως και σεις. Είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο το υλικό. Είναι ένα υλικό πρόχειρο και φτηνό που όμως δίνει στην ανθρώπινη οντότητα μεγάλη αξία. Ο άνθρωπος μπορεί αν το θελήσει να πάει κόντρα στις σαρκικές του ορέξεις. Εμείς εδώ παλεύουμε με τη σάρκα χρησιμοποιώντας τα δικά μας τα όπλα. Νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, εμποδίζουν τη σάρκα να κορυφώσει τη νίκη της.
Ερώτηση: Όμως κι εδώ δεν υπάρχουν οι πτώσεις;
Απάντηση: Το ίδιο, όπως στην κοινωνία. Μόνο που όταν πέφτει κανείς θα πρέπει οπωσδήποτε να σηκώνεται. Μετά θα ξαναπέφτει, θα σηκώνεται πάλι και αυτό θα γίνεται μια ζωή. Κι εδώ το κακό υπερπλεονάζει. Από ένα μοναστήρι έδιωξαν μέσα σε 10 χρόνια 30 μοναχούς. όμως, όπου το κακό υπερπλεονάζει, υπερπερισσεύει κι η χάρη! Στους 300 βουλευτές, μόνο οι τρεις έχουν Θεό.
Ερώτηση: Δηλαδή, έχετε δει και το Σατανά;
Απάντηση: Αστειεύεσαι; Πολεμάμε μαζί του. Ο Θεός έριξε εδώ όλους τους σατανάδες. Κάνω 8 ώρες προσευχή κάθε μέρα και πάλι δε γίνεται τίποτα. Όμως το πράμα θέλει υπομονή. Μόνο μ' αυτή θα βρεις την ψυχή σου, διαφορετικά την έχασες. Ξέρεις, το Άγιο Όρος είναι νοσοκομείο πνευματικό.
Ερώτηση: Έχετε χρόνια εδώ, στο Νοσοκομείο;
Απάντηση: Είμαι 83 και όταν ήλθα ήμουν 17 χρονών. Όμως μην πεις πως τον κόσμο τον έχω ξεχάσει. Έχω τσακωθεί με τον Έβερτ, έχω βρίσει τον εισαγγελέα και τον Διευθυντή της Αστυνομίας. Στα 1953 έκανα ένα μήνα στη φυλακή γιατί δε δέχτηκα να ορκιστώ σε μια δίκη. Η Εκκλησία έχει το δικό της πηδάλιο. Άμα δείτε καλόγερους τσιγαράδες κι ανήθικους, μην πείτε ποτέ πως αυτό είναι το Όρος. Φροντίστε να βρείτε γιατί συμπεριφέρονται έτσι. Τι συμβαίνει μέσα στην ψυχή τους. Μην απορρίψετε τον μοναχισμό για τα πρόσωπα. Το κάθε μοναστήρι είναι νοσοκομείο πνευματικό.
Ερώτηση: Ναι, αλλά ένας που έρχεται εδώ δεν έρχεται συνήθως με την εντύπωση ότι πάει σε νοσοκομείο, αλλά με τη σιγουριά ότι θα συναντήσει αγίους. Έτσι δεν είναι;
Απάντηση: Ένας είναι ο Άγιος. Ο Κύριος Σαβαώθ του οποίου η παρουσία γεμίζει τον κόσμο. Τον βρίσκεις κυρίως, όχι τόσο μέσα στις εκκλησιές, όσο μέσα στα νοσοκομεία. Ένας που έρχεται εδώ θα πρέπει να ψάχνει για τον μοναδικό Άγιο, διαφορετικά θα απογοητευθεί.
Ερώτηση: Εκτός απ' αυτό ίσως θα πρέπει ένας που επισκέπτεται το Άγιο Όρος να εντοπίζει και να διδάσκεται από αξίες που εδώ βιώνονται και μέσα στον κόσμο έχουν αρκετά ατονήσει. Εννοώ, την παρθενία, την ακτημοσύνη και την υπακοή, που αποτελούν βασικούς κανόνες ζωής για το μοναχό. Τι λέτε;
Απάντηση: Και οι κανόνες όμως παραβιάζονται από τους ανθρώπους. Ο Χριστιανός συνέχεια παλεύει με το Θεό και το Σατανά. Το αγαθό και το σκοτεινό. Να σας πω ένα παράδειγμα. Εγώ μέχρι σήμερα δεν έχω πάει με γυναίκα. Είμαι παρθένος; Για όνομα του Θεού! Ο άνθρωπος αμαρτάνει και με τα μάτια και με την ακοή και με τα χέρια, όπως εγώ. Όμως ο Θεός συγχωράει. Στην καρδιά ποιος είναι παρθένος; Ούτε μπορώ να πω πως ένας που πήγε με γυναίκα δεν είναι παρθένος. Εξαρτάται από τα δάκρυα που έχει χύσει και τη μετάνοια που έδειξε. Η παρθενία είναι πιο πολύ κατάσταση της καρδιάς και του νου.
Ερώτηση: Ποια είναι η μεγαλύτερη αμαρτία;
Απάντηση: Η έλλειψη φιλανθρωπίας για τον πλησίον. Το μεγαλύτερο έγκλημα είναι να βλέπεις τον άλλον να εγκληματεί κι εσύ άσπλαχνα να τον κρίνεις και να τον καταδικάζεις, χωρίς να μπαίνεις μέσα στα κατάβαθα της καρδιάς του ψάχνοντας να βρεις τους λόγους που τον έκαναν να εγκληματήσει! Γιατί άραγε μια πόρνη να ασκεί ένα τέτοιο επάγγελμα; Ποιοι είναι οι λόγοι; "Το επιεικές ημών γνωσθήτω πάσιν ανθρώποις.
Ο Κύριος έρχεται".
Ερώτηση: Ποια προσευχή προφέρετε πιο συχνά; Ασφαλώς το "Κύριε ημών Ιησού Χριστέ ελέησαν με".
Απάντηση: Όχι. Αυτό που αδιάκοπα λέω είναι: "Αμαρτίες νεότητάς μου και αγνοίας μου, Κύριε, μη μνησθείς".