ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΝΝΟΚΕΝΤΙΟΥ ΚΟΜΕΛΣΚΥ
Ιδού εγώ ό πτωχός μοναχός Ιννοκέντιος έγραψα την διαθήκην ταύτην. Εάν ό Θεός προστάξη εις τίνα να ζήση εν τω ερημητηρίω ημών τούτω, τότε παρακαλώ υμάς προ πάντων δια τούτο: Δια τον Κύριον μνημονεύετε εμού του αμαρτωλού εν ταίς αγίαις προσευχαίς υμών με προσκύνησιν ικετεύω υμάς τους πατέρας και αδελφούς. Και τούτο παραγγέλλω εις υμάς, να μη έχητε μεταξύ υμών μάχας και έριδας, αλλά τα κατά Χριστόν και ειρήνη πνευματικήν. Και νεαρούς και αγένειους μοναχούς μη δέχησθε, μήτε να κείρητε εδώ τοιούτους, και μη κρατήτε κοσμικούς αγένειους νεαρούς προς υπηρεσία, και το γυναικείων φύλον παντελώς να μη εισέρχηται εις το ερημητήριον ημών, και τα οποιαδήποτε ζώα θηλυκού φύλου να μη υπάρχουν εις ημάς. Μεθυστικά ποτά δεν πρέπει καθ' όλου να κρατώμεν.
Και περί του τρόπου διαμονής εν τω ερημητήριων ημών περί προσευχής και ψαλμωδίας, πώς να τρεφώμεθα και πότε πρέπει να εξερχόμεθα δια τάς ανάγκας εν καιρώ ευλογημένω και περί του εργόχειρου και περί των λοιπών: Ταύτα πάντα είναι καθορισμένα εις το σύγγραμμα του κυρίου ημών και διδασκάλου μου Γέροντος Νείλου και είναι γεγραμμένα εις το βιβλίον τούτο από την αρχήν. Δια τούτο παρέδραμον Ταύτα ταχέως και έγραψα περί τούτων εν συντομία, επειδή εκεί ευρίσκεις πάντα οσα είναι ευάρεστα εις τον Θεόν.
Περί εκκλησίας. Οί εν τω ερημητήριων ημών ζώντες αδελφοί ημών μοναχοί, εάν αρχίσουν να ζουν θεαρέστως και να φυλάττουν τάς εντολάς του Θεού και θελήσουν να ανεγείρουν θείαν έκκλησίαν, τουτέστιν κατά την ευδοκία του Θεού και κατά την προαίρεσιν αυτών αν ευδοκήσει και ό Θεός— να γίνη ή εκκλησία έπ' ονόματι του αγίου μεγάλου Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού του Κυρίου, προς τιμήν της τρίτης Ευρέσεως της τίμιας αυτού κεφαλής κατά την ΚΕ' του μηνός Μαΐου, διότι ούτος ό μέγας Ιωάννης είναι καθηγητής πάντων των μοναχών και ερημιτών. Και περί της οικοδομής και διακοσμήσεως της εκκλησίας εγράφη ανωτέρω εις τους λόγους των συγγραμμάτων του Γέροντος Νείλου, τα όποια ευρίσκονται εν τω βιβλίο τούτω.
Περί των κελλίων. Όταν κάποιος αδελφός ημών μοναχός κτίση δια τον εαυτόν του κελλίον εν τω ερημητήριων ημών και έπειτα αναχώρηση εκ του ερημητηρίου τούτου, τότε δεν πρέπει να πώληση ή να παραδώση τα κελλία Ταύτα εις τίνα άλλον, και δεν πρέπει άλλος τις να τα αγοράση παρ' αυτού, άλλ' ό προεστώς και οί εδώ ζώντες αδελφοί έχουν την κυριαρχίαν έπ' αυτών. Όταν δε ό ανωτέρω μνημονευθείς αδελφός επιστρέψη εις το ερημητήριο, δεν έχει λοιπόν έξουσίαν επί τούτων των κελλίων. Και όταν ό προεστώς κατόπιν συμβουλίου με τους αδελφούς θέληση να πώληση εις τίνα άδελφόν τα περισσεύοντα κελλία, ας πώληση αυτά. Και αν εν συνεχεία αναχώρηση εκ του ερημητηρίου τούτου ό αδελφός εκείνος, ο όποιος ηγόρασε τα κελλία, δεν έχει την έξουσίαν να πώληση η να δώσει εις τίνα άλλον τα κελλία εκείνα, καθώς εγράφη ανωτέρω. Άλλα την κυριαρχίαν επί των κελλίων εκείνων έχουν ό προεστώς και οί εδώ ζώντες αδελφοί. Ούτως, αν επιστρέψη ό αδελφός εκείνος εις το ερημητήριο τούτο, παρά Ταύτα δεν έχει έξουσίαν επί των κελίων εκείνων. Εάν κάποιος εκ των αδελφών εγείρη πολλά κελλία ή αγοράση πολλάκις κελλία, δεν έχει ούτε μετά την αναχώρησιν ούτε μετά την επάνοδον εξουσίαν επί των κελλίων εκείνων. Εάν θελήσουν ό προεστώς και οί αδελφοί, δύνανται να δώσουν εις τον επιστρέψαντα άδελφόν το προηγουμένως ανήκον εις αυτόν κελλίον. Άλλα τούτο είναι εις την προαίρεσιν των. Οί παρόντες και εδώ ζώντες αδελφοί μοναχοί δεν πρέπει ούτε να πωλήσουν ούτε να δώσουν εις άλλον τινά τα κελλία των μεταστάντων εκ του βίου τούτου αδελφών εν τω ερημητήριων ημών, και δεν πρέπει εν τω τόπω τούτω να εμπορεύονται τα κελλία ούτε να τα ανταλλάσσουν μεταξύ των. Άλλ' έκαστος να ζή εν τοις ιδίοις κελλίοις.
Περί των ιδιορρύθμων. Εάν κάποιος αδελφός ημών μοναχός εν τω ερημητήριων ημών δεν θέληση να διακυβέρνηση την πολιτείαν του κατά τάς θείας εντολάς και κατά το σύγγραμμα του κυρίου ημών και διδασκάλου Γέροντος Νείλου και κατά τούτο το γράμμα ημών, άλλα θέληση να άγηται από ιδιορρυθμία και αυθαιρεσία, τον τοιούτον να νουθετήσουν ό προεστώς και οί αδελφοί. Εάν και μετά την νουθεσία δεν διορθωθεί, τότε λοιπόν πρέπει ό προεστώς και οί αδελφοί να αποβάλουν αυτόν εκ του ερημητηρίου ως αχυρον από τον σίτων χωρίς παντός φόβου, κατά την παραγγελίαν ημών ταύτην. Αν ό αδελφός εκείνος έλθη εις αίσθησιν και θέληση να διακυβέρνηση την πολιτείαν του κατά Θεόν και κατά τάς παραδόσεις των αγίων Πατέρων και κατά το σύγγραμμα κυρίου και διδασκάλου μου Γέροντος Νείλου και κατά την διαθήκην ημών ταύτην, τότε λοιπόν δέχονται αυτόν ό προεστώς και οί αδελφοί εν τω ερημητήριων τούτω.
Ταύτα λοιπόν έγραψα εγώ ό μοναχός Ιννοκέντιος δια να γίνουν ούτω μετά τον θάνατον μου.