Αν και ο αληθινός στρατιώτης του Χριστού, που αγαπά να φτάσει στο πλήρωμα της τελειότητας, δεν θα θέση ποτέ στην πρόοδό του κάποια χρονική προθεσμία, όμως πρέπει να συγκρατώνται με κάποια διάκρισι οι υπερβολικές εκείνες θερμότητες του πνεύματος, οι οποίες ανάβουν μάλιστα στην αρχή με μεγάλη επιθυμία, σβύνουν μετά από αυτά και μας αφήνουν στα μισά του δρόμου. Οπότε, όχι μόνο οι εξωτερικές και σωματικές αρετές πρέπει να αποκτώνται σιγά σιγά, σαν με βαθμίδες και σκαλοπάτια, όπως είπαμε, αλλά ακόμη και οι εσωτερικές και ψυχικές αρετές, κατά αυτόν τον τρόπο πρέπει να αποκτώνται. Γιατί, με τέτοιο τρόπο, το λίγο γρήγορα γίνεται πολύ και παραμένει. Οπότε, για παράδειγμα, για να αποκτήσης την εσωτερική αρετή της υπομονής, δεν μπορείς αμέσως να χαίρεσαι ή να επιθυμής τις βρισιές και τα άλλα αντίθετα, που θα σου κάνη κάποιος, γιατί η χαρά αυτών και η επιθυμία, είναι οι υψηλότεροι βαθμοί της υπομονής· σ αυτούς δεν πρέπει να ανεβαίνης αν ίσως δεν περάσης πρώτα από τους χαμηλότερους βαθμούς και τα σκαλοπάτια αυτής της αρετής. Τα σκαλοπάτια αυτά είναι, το να καταφρονής εσύ πρώτος τον εαυτό σου· το να μη συγκατατεθής στο να εκδικηθείς· το να μισής την εκδίκησι και τα παρόμοια (βλέπε στο ιγ΄ κεφάλαιο).



Σε συμβουλεύω ακόμη, να εξασκήσαι κυρίως όχι σε όλες τις αρετές, ούτε σε πολλές, αλλά πρώτα σε μία μόνο και μετά από αυτά στην άλλη. Γιατί έτσι φυτεύεται η ενάρετη συνήθεια στη ψυχή πιο εύκολα και πιο σταθερά· διότι και με την αδιάκοπη εκγύμνασι της μιας αρετής και η ενθύμησί σου τρέχει ευκολώτερα σ αυτήν και ο νους σου λεπτύνεται πάντα περισσότερο, για να βρίσκης νέους τρόπους και αιτίες για να την αποκτήσης· και η θέλησίς σου κλίνει ευκολώτερα και με μεγαλύτερη διάθεσι σ αυτήν. Αυτά βέβαια, δεν θα επακολουθήσουν, αν καταπιασθής με πολλές αρετές.



Εξ άλλου οι πράξεις μιας μόνης αρετής, όντας όμοιες μεταξύ τους γίνονται με την ίδια και όμοια εξάσκησι, λιγότερο κοπιαστικές. Γιατί η μία καλεί και βοηθεί την άλλη, την παρόμοιά της και εξ αιτίας αυτής της ομοιότητος, εντυπώνονται σε μας ακόμη καλύτερα, με το να βρίσκουν τον θρόνο της καρδιάς ήδη έτοιμο και διατεθειμένο στο να δέχεται εκείνες τις νέες πράξεις, που θα ξανακάνουμε, καθώς δέχτηκε από πριν και τις άλλες τις όμοιές τους.



Αυτοί οι λογαριασμοί, που είπαμε, έχουν τόση δύναμι και αλήθεια, που γνωρίζουμε βέβαια, Πως όποιος γυμνάζεται καλά σε μία αρετή, μαθαίνει μαζί με τα άλλα και τον τρόπο, για να γυμνάζεται στην άλλη και έτσι με την αύξησι της μιας, αυξάνουν όλες μαζί, για την αδιαχώριστη ένωσι, που έχουν αναμεταξύ τους, διότι όλες οι αρετές είναι ακτίνες, που προέρχονται από το ένα και το ίδιο θεϊκό φως.