Κεφάλαιο 23 - Εκείνος που θέλει να νήψει νοερά, και πιο πολύ ο αρχάριος, πρέπει να κάθεται στον καιρό της προσευχής σε ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο, για να συγκεντρώνονται έτσι από το μερισμό με τρόπο φυσικό ο νους και η διάνοια.

23. Τα παραπάνω είναι θεσπισμένα από παλιά και από μεγάλους αγίους Πατέρες, όσα δηλαδή παρουσιάσαμε με μαρτυρίες σχετικά με το να προσευχόμαστε, να μελετούμε και να νήφομε με τη βοήθεια της εισπνοής μέσα στην καρδιά, με τη χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού, και με το άγιο και σωτήριο όνομά Του, και από Αυτόν να ζητούμε το έλεος. 

Προσθέτομε όμως και τούτο· εκείνος που επιμελείται να νήφει νοερά μέσα στην καρδιά του, και μάλιστα ο αρχάριος, πρέπει να κάθεται, πάντοτε βέβαια αλλά ιδίως κατά τον ορισμένο καιρό της προσευχής, σε ήσυχη γωνιά και σκοτεινή, όπως μυσταγωγούν και παραγγέλλουν οι θείοι Πατέρες και διδάσκαλοι που έχουν πείρα αυτής της παμμακάριστης εργασίας. 

Γιατί το βλέμμα και η όραση εκ φύσεως γίνονται πρόξενοι διασκορπισμού και διαμερισμού της διάνοιας προς τα ορώμενα και βλεπόμενα κι έτσι αυτή ενοχλείται και ποικίλλεται. Όταν όμως αυτή κλειστεί, όπως είπαμε, σε ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο, παύει να διαμερίζεται και να ποικίλλεται εξαιτίας της οράσεως και του βλέμματος. 

Και έτσι ο νους, θέλοντας και μη, γαληνεύει από το μερισμό και συνηθίζει να μαζεύεται στον εαυτό του, όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος: «Ο νούς που δε διασκορπίζεται στα έξω, ούτε διαχέεται εδώ κι εκεί στον κόσμο μέσω των αισθητηρίων, επιστρέφει στον εαυτό του».

 --------------------------------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, ε΄τόμος, σελ. 47-48).