Οι δαίμονες μισούν όλους άνεξαιρέτως τους ανθρώπους, αλλά
πολεμούν όποιον δέν κάνει υπακοή στά θελήματα τους. Περισσότερο, βέβαια, πολεμούν εκείνον πού μέ τό άγιο Βάπτισμα τους απαρνήθηκε καί έγινε συνειδητό μέλος της Εκκλησίας τοϋ Χριστού.
Ό άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων εξηγεί στις Κατηχήσεις του τη σημασία πού έχει ή άπάρνηση τοϋ διαβόλου από τόν κατηχούμενο, όταν, στραμμένος προς τή δύση, ομολογεί: «Αποτάσσομαι σοι, Σατανά, καί πάσι τοις έργοις σου καί πάση τη πομπή σου καί πάση τη λατρεία σου». Επίσης, εξηγεί ποια είναι ή ψυχική δύναμη καί ή φώτιση πού παίρνει μέ τό Βάπτισμα ό πιστός, καί πόσο φρικτά είναι γιά τους δαίμονες τά πνευματικά εφόδια, πού τοϋ χαρίζονται από τό "Αγιο Πνεύμα.
Επειδή, μάλιστα, ό πιστός μετά τήν είσοδο του στην Εκκλησία θ' αντιμετωπίσει οπωσδήποτε τόν πόλεμο πού θά ξεσηκώσει εναντίον του ό διάβολος, ό απόστολος Παϋλος τόν προτρέπει νά ενδυθεί με κάθε θυσία «τήν πανοπλίαν τοϋ Θεοϋ» (Έφ. 6:11 κ. έ.). Και την "πανοπλία" αυτή τή συνθέτουν οι αρετές, πού τις αποκτά κανείς μέ τόν προσωπικό του κόπο και μέ τή συνεργεία της θείας χάριτος.
Τά πονηρά πνεύματα, λοιπόν, πολεμούν όσους, καλλιεργώντας τις αρετές, προκόβουν στην πνευματική ζωή. Ό άγιος Ιωάννης ό Καρπάθιος λέει, ότι οι δαίμονες «περισσότερο επιτίθενται εναντίον εκείνων πού έχουν μεγαλύτερη ευλάβεια και θεοσέβεια, και μέ αβάσταχτους πολέμους τους σπρώχνουν νά διαπράξουν τήν αμαρτία, μήπως και μπορέσουν έτσι ν’ απομακρύνουν από τήν πίστη στόν Χριστό και από τήν προσευχή και τήν καλή ελπίδα όσους δέχτηκαν τόν πόλεμο τους».
Ιδιαίτερα πολεμούν εκείνους πού προσεύχονται, επειδή τό όπλο της προσευχής καταστρέφει όλα τους τά τεχνάσματα. Γι' αυτό, κάθε φορά πού ετοιμαζόμαστε γιά προσευχή, ετοιμάζεται και ό διάβολος γιά επίθεση. Ό όσιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει, πώς, τήν ώρα πού χτυπάει τό σήμαντρο γιά προσευχή, μπορούμε νά παρατηρήσουμε «όρατώς μέν αθροιζόμενους αδελφούς, άοράτως δε συναγομένους τους εχθρούς».
Γενικά, όποιος αγωνίζεται νά κόψει τά πάθη του, έρχεται αναπόφευκτα σέ σύγκρουση μέ τά πονηρά πνεύματα, όπως επισημάναμε και προηγουμένως. Και όσο πιό γενναία αντίσταση προβάλλει, τόσο πιό σκληρή επίθεση δέχεται. Γι' αυτό και οι άγιοι, πού έφτασαν σέ υψηλά μέτρα αρετής και στολίστηκαν από τόν θεό μέ εξαιρετικά χαρίσματα, αντιμετώπισαν όλο τό μίσος και τή μανία των δαιμόνων. Ή χάρη τοϋ Θεοϋ, όμως, τους σκέπασε και οι αγώνες τους στεφανώθηκαν μέ τή νίκη. Συμβουλεύει σχετικά ό όσιος Νικήτας ό Στηθάτος: «Πρόσεχε μέ ακρίβεια τις επιβουλές των ολέθριων δαιμόνων. Γιατί όσο άνεβαίνεις στίς υψηλές αρετές, ...τόσο αυτοί, βλέποντας ν' ανεβαίνεις στον ουρανό, τρίζουν τά δόντια τους καί απλώνουν μέ επιμέλεια στον νοητό αέρα τά πολύπλοκα δίχτυα της κακίας τους». Ανάλογη, λοιπόν, μέ την ποιότητα καί την ωριμότητα της πνευματικής ζωής είναι καί ή ένταση τοϋ δαιμονικού πολέμου.
"Οσους, αντίθετα, δέν αντιστέκονται στά πονηρά τους θελήματα, δέν τους πολεμούν, γιατί τους θεωρούν δικούς τους. Οί άνθρωποι αυτοί έχουν εθιστεί στά πάθη καί έχουν ταυτιστεί μαζί τους. "Εχουν γίνει «αύτεπίδουλοι καί αύτοπολέμιοι» (όσιος Ιωάννης ό Σιναΐτης). Οί δαίμονες φροντίζουν μόνο νά τους κρατούν σέ μιά κατάσταση εφησυχασμού, κρύβοντας επιμελώς την παρουσία τους. "Ετσι. τους κάνουν είτε νά τους λησμονήσουν είτε ν' αμφισβητήσουν ακόμα καί τή δαιμονική τους ύπαρξη!
Κάτι ανάλογο παθαίνουν όσοι ραθυμήσουν καί χαλαρώσουν ή καί εγκαταλείψουν τόν πνευματικό αγώνα. Γίνονται οί ϊδιοι δαίμονες γιά τόν εαυτό τους. Ό αμελής μοναχός, λέει ό άγιος Ιωάννης ό Σιναΐτης, πού έφτασε ν" αφήσει τό κελλί του καί τήν άσκηση, έγινε «αυτός εαυτώ δαίμων». Ό υπερήφανος, πάλι, «ου δεηθήσεται δαίμονος, αυτός γάρ λοιπόν έαυτω δαίμων καί πολέμιος γίνεται». Πώς, όμως, αύτοβασανίζονται εκείνοι πού δέν αντιστέκονται στην ορμή των παθών τους; Μέ τό νά καίγονται από τήν ασίγαστη επιθυμία νά εκπληρώνουν τά θελήματα τους. «Τά γάρ θελήματα αυτών δαίμονες γεγόνασι, καί αυτά είσιν οί θλίδοντες αυτούς, ίνα πληρώσωσιν αυτά» (άββάς Ποιμήν).
"Οταν, λοιπόν, αύτοπειραζόμαστε, ό διάβολος δέν μπαίνει στον κόπο νά μας πειράξει. «Δέν έχει ανάγκη ό σατανάς νά πειράζει εκείνους πού πειράζονται μόνοι τους καί σέρνονται πάντοτε στή γη μέ τις βιοτικές υποθέσεις. ...Τά βραβεία καί τά στεφάνια είναι προορισμένα γιά όσους πειράζονται (από τό διάβολο) καί οχι γιά όσους δέν φροντίζουν γιά τόν Θεό» (άγιος Ιωάννης ό Καρπάθιος).
"Οταν, όμως, οι αμελείς θελήσουν νά επιμεληθούν τή σωτηρία τους, αποτινάζοντας από πάνω τους τόν δαιμονικό ζυγό, τότε θ' αντιμετωπίσουν όλη τή μανία των πονηρών πνευμάτων. Ό άββάς Δωρόθεος παραλληλίζει τό διάβολο με τόν Φαραώ: "Οπως ό Αιγύπτιος βασιλιάς έγινε πιό σκληρός απέναντι στους Ισραηλίτες, όταν τοϋ ζήτησαν, με εντολή τοΰ Θεοϋ, νά φύγουν άπό τήν κυριαρχία του, κατά τόν ίδιο τρόπο ταράζεται καί ό διάβολος, όταν αντιληφθεί νά έρχεται τό έλεος τοΰ Θεοΰ σε κάποια ψυχή, γιά νά τή θεραπεύσει. Ξεσηκώνει εναντίον της δλα τά πάθη καί τήν πολεμάει με απίστευτη αγριότητα.
Οι δαίμονες και τα έργα τους *πολεμούν όποιον δέν κάνει υπακοή στά θελήματα τους. Περισσότερο, βέβαια, πολεμούν εκείνον πού μέ τό άγιο Βάπτισμα τους απαρνήθηκε καί έγινε συνειδητό μέλος της Εκκλησίας τοϋ Χριστού.
Ό άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων εξηγεί στις Κατηχήσεις του τη σημασία πού έχει ή άπάρνηση τοϋ διαβόλου από τόν κατηχούμενο, όταν, στραμμένος προς τή δύση, ομολογεί: «Αποτάσσομαι σοι, Σατανά, καί πάσι τοις έργοις σου καί πάση τη πομπή σου καί πάση τη λατρεία σου». Επίσης, εξηγεί ποια είναι ή ψυχική δύναμη καί ή φώτιση πού παίρνει μέ τό Βάπτισμα ό πιστός, καί πόσο φρικτά είναι γιά τους δαίμονες τά πνευματικά εφόδια, πού τοϋ χαρίζονται από τό "Αγιο Πνεύμα.
Επειδή, μάλιστα, ό πιστός μετά τήν είσοδο του στην Εκκλησία θ' αντιμετωπίσει οπωσδήποτε τόν πόλεμο πού θά ξεσηκώσει εναντίον του ό διάβολος, ό απόστολος Παϋλος τόν προτρέπει νά ενδυθεί με κάθε θυσία «τήν πανοπλίαν τοϋ Θεοϋ» (Έφ. 6:11 κ. έ.). Και την "πανοπλία" αυτή τή συνθέτουν οι αρετές, πού τις αποκτά κανείς μέ τόν προσωπικό του κόπο και μέ τή συνεργεία της θείας χάριτος.
Τά πονηρά πνεύματα, λοιπόν, πολεμούν όσους, καλλιεργώντας τις αρετές, προκόβουν στην πνευματική ζωή. Ό άγιος Ιωάννης ό Καρπάθιος λέει, ότι οι δαίμονες «περισσότερο επιτίθενται εναντίον εκείνων πού έχουν μεγαλύτερη ευλάβεια και θεοσέβεια, και μέ αβάσταχτους πολέμους τους σπρώχνουν νά διαπράξουν τήν αμαρτία, μήπως και μπορέσουν έτσι ν’ απομακρύνουν από τήν πίστη στόν Χριστό και από τήν προσευχή και τήν καλή ελπίδα όσους δέχτηκαν τόν πόλεμο τους».
Ιδιαίτερα πολεμούν εκείνους πού προσεύχονται, επειδή τό όπλο της προσευχής καταστρέφει όλα τους τά τεχνάσματα. Γι' αυτό, κάθε φορά πού ετοιμαζόμαστε γιά προσευχή, ετοιμάζεται και ό διάβολος γιά επίθεση. Ό όσιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει, πώς, τήν ώρα πού χτυπάει τό σήμαντρο γιά προσευχή, μπορούμε νά παρατηρήσουμε «όρατώς μέν αθροιζόμενους αδελφούς, άοράτως δε συναγομένους τους εχθρούς».
Γενικά, όποιος αγωνίζεται νά κόψει τά πάθη του, έρχεται αναπόφευκτα σέ σύγκρουση μέ τά πονηρά πνεύματα, όπως επισημάναμε και προηγουμένως. Και όσο πιό γενναία αντίσταση προβάλλει, τόσο πιό σκληρή επίθεση δέχεται. Γι' αυτό και οι άγιοι, πού έφτασαν σέ υψηλά μέτρα αρετής και στολίστηκαν από τόν θεό μέ εξαιρετικά χαρίσματα, αντιμετώπισαν όλο τό μίσος και τή μανία των δαιμόνων. Ή χάρη τοϋ Θεοϋ, όμως, τους σκέπασε και οι αγώνες τους στεφανώθηκαν μέ τή νίκη. Συμβουλεύει σχετικά ό όσιος Νικήτας ό Στηθάτος: «Πρόσεχε μέ ακρίβεια τις επιβουλές των ολέθριων δαιμόνων. Γιατί όσο άνεβαίνεις στίς υψηλές αρετές, ...τόσο αυτοί, βλέποντας ν' ανεβαίνεις στον ουρανό, τρίζουν τά δόντια τους καί απλώνουν μέ επιμέλεια στον νοητό αέρα τά πολύπλοκα δίχτυα της κακίας τους». Ανάλογη, λοιπόν, μέ την ποιότητα καί την ωριμότητα της πνευματικής ζωής είναι καί ή ένταση τοϋ δαιμονικού πολέμου.
"Οσους, αντίθετα, δέν αντιστέκονται στά πονηρά τους θελήματα, δέν τους πολεμούν, γιατί τους θεωρούν δικούς τους. Οί άνθρωποι αυτοί έχουν εθιστεί στά πάθη καί έχουν ταυτιστεί μαζί τους. "Εχουν γίνει «αύτεπίδουλοι καί αύτοπολέμιοι» (όσιος Ιωάννης ό Σιναΐτης). Οί δαίμονες φροντίζουν μόνο νά τους κρατούν σέ μιά κατάσταση εφησυχασμού, κρύβοντας επιμελώς την παρουσία τους. "Ετσι. τους κάνουν είτε νά τους λησμονήσουν είτε ν' αμφισβητήσουν ακόμα καί τή δαιμονική τους ύπαρξη!
Κάτι ανάλογο παθαίνουν όσοι ραθυμήσουν καί χαλαρώσουν ή καί εγκαταλείψουν τόν πνευματικό αγώνα. Γίνονται οί ϊδιοι δαίμονες γιά τόν εαυτό τους. Ό αμελής μοναχός, λέει ό άγιος Ιωάννης ό Σιναΐτης, πού έφτασε ν" αφήσει τό κελλί του καί τήν άσκηση, έγινε «αυτός εαυτώ δαίμων». Ό υπερήφανος, πάλι, «ου δεηθήσεται δαίμονος, αυτός γάρ λοιπόν έαυτω δαίμων καί πολέμιος γίνεται». Πώς, όμως, αύτοβασανίζονται εκείνοι πού δέν αντιστέκονται στην ορμή των παθών τους; Μέ τό νά καίγονται από τήν ασίγαστη επιθυμία νά εκπληρώνουν τά θελήματα τους. «Τά γάρ θελήματα αυτών δαίμονες γεγόνασι, καί αυτά είσιν οί θλίδοντες αυτούς, ίνα πληρώσωσιν αυτά» (άββάς Ποιμήν).
"Οταν, λοιπόν, αύτοπειραζόμαστε, ό διάβολος δέν μπαίνει στον κόπο νά μας πειράξει. «Δέν έχει ανάγκη ό σατανάς νά πειράζει εκείνους πού πειράζονται μόνοι τους καί σέρνονται πάντοτε στή γη μέ τις βιοτικές υποθέσεις. ...Τά βραβεία καί τά στεφάνια είναι προορισμένα γιά όσους πειράζονται (από τό διάβολο) καί οχι γιά όσους δέν φροντίζουν γιά τόν Θεό» (άγιος Ιωάννης ό Καρπάθιος).
"Οταν, όμως, οι αμελείς θελήσουν νά επιμεληθούν τή σωτηρία τους, αποτινάζοντας από πάνω τους τόν δαιμονικό ζυγό, τότε θ' αντιμετωπίσουν όλη τή μανία των πονηρών πνευμάτων. Ό άββάς Δωρόθεος παραλληλίζει τό διάβολο με τόν Φαραώ: "Οπως ό Αιγύπτιος βασιλιάς έγινε πιό σκληρός απέναντι στους Ισραηλίτες, όταν τοϋ ζήτησαν, με εντολή τοΰ Θεοϋ, νά φύγουν άπό τήν κυριαρχία του, κατά τόν ίδιο τρόπο ταράζεται καί ό διάβολος, όταν αντιληφθεί νά έρχεται τό έλεος τοΰ Θεοΰ σε κάποια ψυχή, γιά νά τή θεραπεύσει. Ξεσηκώνει εναντίον της δλα τά πάθη καί τήν πολεμάει με απίστευτη αγριότητα.