Ό διάβολος, όπως τό λέει και τό ϊδιο του το όνομα, ποτέ δεν παύει να μας διαβαλλει στον Θεό. Είναι «ό κατήγορος των αδελφών ημών, ό κατηγορών αυτών ενώπιον του Θεού ημών ημέρας και νυκτός» (Άποκ. 12:10). Αυτή τήν αγαπημένη του εργασία-αποτέλεσμα τοΰ αβυσσαλέου μίσους πού τρέφει γιά τόν άνθρωπο- τήν άσκεϊ με μεγαλύτερο ζήλο κυρίως τήν ώρα τοΰ θανάτου μας. Γιατί αυτή ή ώρα είναι ή τελευταία ευκαιρία πού έχει γιά νά μας κερδίσει. "Ετσι, «όταν ή ψυχή βγει άπό τό σώμα, ό εχθρός διάβολος ορμά εναντίον της με θρασύτητα και τήν πολεμά καί τήν όνειδίζει και γίνεται αυστηρός καί φοβερός κατήγορος τών αμαρτιών της» (όσιος Ιωάννης ό Καρπάθιος).
Είναι πραγματικά «φοδερώτατον τό τοϋ θανάτου μυστήριον», γι' αυτό καί ή Εκκλησία μας κάθε Σάββατο, στην ακολουθία του Μεσονυκτικοϋ, έχει καθιερώσει νά παρακαλούμε τόν Θεό: «Ίλεως γενοϋ μοι, Δέσποτα, καί μη ίδέτω ή ψυχή μου την ζοφεράν καί σκοτεινήν όψιν των πονηρών δαιμόνων αλλά παραλαβέτωσαν αυτήν άγγελοι σου φαιδροί καί φωτεινοί». Επίσης, γιά τη δύσκολη αύτη ώρα της «εξόδου» μας, παρακαλούμε καθημερινά την Παναγία μας, «νά μας συμπαρασταθεί, σκεπάζοντας τήν ταλαίπωρη ψυχή μας καί διώχνοντας μακριά της τά σκοτεινόμορφα πρόσωπα τών πονηρών δαιμόνων» (ακολουθία τοϋ Μικροϋ Αποδείπνου).
Καθώς, λοιπόν, ή ψυχή, μετά τήν έξοδο της από τό σώμα, παραλαμβάνεται από αγγέλους καί οδηγείται στον ουρανό, παρεμβάλλονται τά εναέρια δαιμόνια, οι άρχοντες «της εξουσίας τοϋ αέρος» (Έφ. 2:2), καί προσπαθούν νά εμποδίσουν τήν ανάβαση της, παρουσιάζοντας τις αμαρτίες πού έκανε στη γη. Τά δαιμόνια αυτά ονομάζονται τελώνια, γιατί, «όπως οι τελωνιακοί φύλακες κάθονται στους στενούς δρόμους καί συλλαμβάνουν όσους περνούν από κει καί τους ελέγχουν αυστηρά, έτσι κι αυτά ελέγχουν καί κυριεύουν τις ψυχές, όταν βγουν από τό σώμα. Κι αν πρωτύτερα δέν έχουν ολότελα καθαριστεί (από τήν αμαρτία), δέν τους επιτρέπουν ν' ανέβουν στις ουράνιες κατοικίες καί νά συναντήσουν τόν Κύριο τους» (όσιος Μακάριος ό Αιγύπτιος). Οι άγγελοι, από τό άλλο μέρος, παρουσιάζουν όσα καλά έργα έκαναν οι ψυχές στην επίγεια ζωή τους καί διευκολύνουν τήν πορεία τους προς τόν ουράνιο κόσμο. "Οποια ψυχή αγαπά τόν Θεό, πιστεύει σ' Αυτόν κι έχει καθαριστεί από τις αμαρτίες της μέ τή μετάνοια, δέν κινδυνεύει από τά τελώνια. Τά προσπερνάει άτρωτη, ενισχυμένη από τή θεία χάρη. «Τότε οι χοροί τών αγγέλων τήν παίρνουν καί τήν πηγαίνουν στον δικό τους τόπο, στον καθαρό αιώνα». Απεναντίας, «αν είναι υπεύθυνη γιά αμαρτίες, χοροί από δαίμονες καί πονηροί άγγελοι καί δυνάμεις σκοτεινές παραλαμβάνουν τήν ψυχή εκείνη καί τήν κρατούν αιχμάλωτη στον δικό τους τόπο (όσιος Μακάριος ό Αιγύπτιος).
Ή διαδικασία αυτή, κατά τήν οποία ή ψυχή υφίσταται μιά πρώτη μερική κρίση, ονομάζεται τελωνισμός. Στόν τελωνισμό αυτό, βέβαια, ούτε οι δαίμονες οΰτε οι άγγελοι είναι κριτές της ψυχής, άν καί φαίνονται νά πρωταγωνιστούν. Ό Θεός είναι κριτής, οι δαίμονες κατήγοροι καί ο! άγγελοι συνήγοροι, μολονότι «ουδέ κατηγόρων δεϊται ο δικαστής εκείνος, ούτε μαρτύρων, ούτε αποδείξεων, ούτε ελέγχων», όπως λέει ό άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας. Πάντως, μετά τήν ολοκλήρωση της μερικής κρίσεως, ή ψυχή. είτε οι άγγελοι τήν κερδίσουν είτε οι δαίμονες, καταλήγει στή λεγόμενη «μέση κατάσταση των ψυχών», κατά τήν οποία προγεύεται, ανάλογα μέ τά έργα της, τά αιώνια αγαθά ή τά αιώνια δεινά, αναμένοντας τήν τελική κρίση τοϋ Θεού.
Οι δαίμονες και τα έργα τους *Είναι πραγματικά «φοδερώτατον τό τοϋ θανάτου μυστήριον», γι' αυτό καί ή Εκκλησία μας κάθε Σάββατο, στην ακολουθία του Μεσονυκτικοϋ, έχει καθιερώσει νά παρακαλούμε τόν Θεό: «Ίλεως γενοϋ μοι, Δέσποτα, καί μη ίδέτω ή ψυχή μου την ζοφεράν καί σκοτεινήν όψιν των πονηρών δαιμόνων αλλά παραλαβέτωσαν αυτήν άγγελοι σου φαιδροί καί φωτεινοί». Επίσης, γιά τη δύσκολη αύτη ώρα της «εξόδου» μας, παρακαλούμε καθημερινά την Παναγία μας, «νά μας συμπαρασταθεί, σκεπάζοντας τήν ταλαίπωρη ψυχή μας καί διώχνοντας μακριά της τά σκοτεινόμορφα πρόσωπα τών πονηρών δαιμόνων» (ακολουθία τοϋ Μικροϋ Αποδείπνου).
Καθώς, λοιπόν, ή ψυχή, μετά τήν έξοδο της από τό σώμα, παραλαμβάνεται από αγγέλους καί οδηγείται στον ουρανό, παρεμβάλλονται τά εναέρια δαιμόνια, οι άρχοντες «της εξουσίας τοϋ αέρος» (Έφ. 2:2), καί προσπαθούν νά εμποδίσουν τήν ανάβαση της, παρουσιάζοντας τις αμαρτίες πού έκανε στη γη. Τά δαιμόνια αυτά ονομάζονται τελώνια, γιατί, «όπως οι τελωνιακοί φύλακες κάθονται στους στενούς δρόμους καί συλλαμβάνουν όσους περνούν από κει καί τους ελέγχουν αυστηρά, έτσι κι αυτά ελέγχουν καί κυριεύουν τις ψυχές, όταν βγουν από τό σώμα. Κι αν πρωτύτερα δέν έχουν ολότελα καθαριστεί (από τήν αμαρτία), δέν τους επιτρέπουν ν' ανέβουν στις ουράνιες κατοικίες καί νά συναντήσουν τόν Κύριο τους» (όσιος Μακάριος ό Αιγύπτιος). Οι άγγελοι, από τό άλλο μέρος, παρουσιάζουν όσα καλά έργα έκαναν οι ψυχές στην επίγεια ζωή τους καί διευκολύνουν τήν πορεία τους προς τόν ουράνιο κόσμο. "Οποια ψυχή αγαπά τόν Θεό, πιστεύει σ' Αυτόν κι έχει καθαριστεί από τις αμαρτίες της μέ τή μετάνοια, δέν κινδυνεύει από τά τελώνια. Τά προσπερνάει άτρωτη, ενισχυμένη από τή θεία χάρη. «Τότε οι χοροί τών αγγέλων τήν παίρνουν καί τήν πηγαίνουν στον δικό τους τόπο, στον καθαρό αιώνα». Απεναντίας, «αν είναι υπεύθυνη γιά αμαρτίες, χοροί από δαίμονες καί πονηροί άγγελοι καί δυνάμεις σκοτεινές παραλαμβάνουν τήν ψυχή εκείνη καί τήν κρατούν αιχμάλωτη στον δικό τους τόπο (όσιος Μακάριος ό Αιγύπτιος).
Ή διαδικασία αυτή, κατά τήν οποία ή ψυχή υφίσταται μιά πρώτη μερική κρίση, ονομάζεται τελωνισμός. Στόν τελωνισμό αυτό, βέβαια, ούτε οι δαίμονες οΰτε οι άγγελοι είναι κριτές της ψυχής, άν καί φαίνονται νά πρωταγωνιστούν. Ό Θεός είναι κριτής, οι δαίμονες κατήγοροι καί ο! άγγελοι συνήγοροι, μολονότι «ουδέ κατηγόρων δεϊται ο δικαστής εκείνος, ούτε μαρτύρων, ούτε αποδείξεων, ούτε ελέγχων», όπως λέει ό άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας. Πάντως, μετά τήν ολοκλήρωση της μερικής κρίσεως, ή ψυχή. είτε οι άγγελοι τήν κερδίσουν είτε οι δαίμονες, καταλήγει στή λεγόμενη «μέση κατάσταση των ψυχών», κατά τήν οποία προγεύεται, ανάλογα μέ τά έργα της, τά αιώνια αγαθά ή τά αιώνια δεινά, αναμένοντας τήν τελική κρίση τοϋ Θεού.
via