Ό διάβολος δέν είναι πολύ επικίνδυνος εχθρός στον φανερό πόλεμο καί στις κατά μέτωπον επιθέσεις. Μέ τόν ύπουλο καί συγκαλυμμένο πόλεμό του, όμως, καταστρέφει πολλές ψυχές. Είναι πολύ εφευρετικός στά τεχνάσματα καί πολύ έμπειρος στό νά στήνει παγίδες. Γι' αυτό, άλλωστε, τοϋ έχουν αποδοθεί καί τά ονόματα πονηρός καί πλάνος.
«Ό μοχθηρός εχθρός», λέει ό άγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος, «έχει εφεύρει χιλιάδες από θανάσιμα κεντριά, πού είναι συχνά συγκαλυμμένα κάτω από ένα προσωπείο αγαθό. Μ' αυτά προετοιμάζει ολέθριο τέλος γιά τους ανθρώπους, ακριβώς όπως ένα αγκίστρι μέσα στό νερό φέρνει τό θάνατο σ' ένα ψάρι».
Ό Μέγας Αντώνιος είδε όλες τις παγίδες τοΰ έχθροϋ απλωμένες πάνω στη γη, καί μάλιστα τόσο καλοστημένες, πού απόρησε, άν θά υπήρχε τρόπος νά περάσει κανείς ανάμεσα τους χωρίς νά πιαστεί.
Ό άγιος Μακάριος, πάλι, είδε τό διάβολο μέ μορφή άνθρωπου νά φοράει διάτρητο χιτώνα, πού άπό κάθε τρύπα του κρεμόταν κι ένα μικρό δοχείο. Κάθε δοχείο περιείχε ορισμένο είδος πειρασμού, πού ό διάβολος πρόσφερε ατούς μοναχούς, μέ τήν ελπίδα ότι κάποιος κάτι άπ' όλα θά δεχόταν. Γι' αυτό καί ό άγιος συμβούλευε: «Πρέπει νά παρατηρούμε μέ μεγάλη οξύτητα τά τεχνάσματα καί τους δόλους καί τά κακοΰργα σχέδια τού έχθροϋ. Γιατί, όπως τό "Αγιο Πνεϋμα λέει μέ τό στόμα τοϋ Παύλου ότι έγινε γιά τους πάντες τά πάντα, ώστε νά κερδίσει τους πάντες, έτσι καί ή κακία φροντίζει καί γίνεται τά πάντα, ώστε όλους νά τους οδηγήσει στην απώλεια».
Ή όσια Συγκλητική επισημαίνει μερικές άπό τις παγίδες τοϋ διαβόλου: «"Οταν ό διάβολος δέν μπορεί νά αιχμαλωτίσει τήν ψυχή μέ τή φτώχεια, της προσφέρει σάν δόλωμα τόν πλοϋτο. "Αν δέν τά καταφέρει μέ τις ύβρεις καί τους εξευτελισμούς, προκαλεί επαίνους καί δόξα. "Οταν νικιέται μέ τήν υγεία, κάνει άρρωστο τό σώμα. "Οταν, γενικά, δέν μπορεί νά μας απατήσει μέ τις ηδονές, προσπαθεί νά μας αποδιοργανώσει μέ τις ακούσιες θλίψεις».
Ό απόστολος Παϋλος. επειδή γνώριζε καλά τά πονηρά σχέδια καί τις ενέδρες τοΰ σατανά, έλεγε: «Ου γάρ αύτού τά νοήματα άγνοούμεν» (Β' Κορ. 2:11). Γι' αυτό προέτρεπε τους χριστιανούς: «Ένδύσασθε την πανοπλίαν τοϋ θεοϋ προς τό δύνασθαι υμάς στήναι προς τάς μεθοδείας τοϋ διαβόλου» (Έφ. 6:11). Φορέστε, έλεγε, την πνευματική πανοπλία, γιά νά μπορέσετε ν' αντιμετωπίσετε τά πανούργα τεχνάσματα τοϋ διαβόλου. Καί σχολιάζει ό ιερός Χρυσόστομος: «Δεν είπε ό Παϋλος ν' άντιμετοπίσετε τις μάχες οϋτε τους πολέμους, αλλά τά τεχνάσματα. Γιατί ό εχθρός δεν μας πολεμάει φανερά, αλλά ΰπουλα. Δεν δείχνει αμέσως αυτό πού θέλει νά κάνει, γιά νά μη φανερωθεί, αλλά, φορώντας προσωπείο, ενεργεί παραπλανητικά, σάν εχθρός πανούργος, πού, γιά νά καταλάβει μιά πόλη, σκάβει κρυφά κάτω από τά τείχη της».
Τό πρώτο καί μεγαλύτερο τέχνασμα του τό χρησιμοποίησε ό διάβολος κατά τήν εξαπάτηση της Εύας στον παράδεισο. Στήν αρχή πήρε τη μορφή τοϋ φιδιοϋ, πού ήταν τό «φρονιμώτατον πάντων των θηρίων». "Υστερα τήν παρέσυρε σε διάλογο, όπου με τέχνη τήν κατάφερε ν' αμφισβητήσει τό κύρος τοΰ Θεοϋ καί τήν αλήθεια της εντολής Του. Τέλος, της άναψε τήν επιθυμία τοΰ απαγορευμένου καρποΰ καί τήν έπεισε νά τόν γευθεί, χωρίζοντας την από τόν Θεό καί υποδουλώνοντας την στό θάνατο (Γεν. 3:1-6).
Τό τέχνασμα αυτό, πού χρησιμοποίησε ό διάβολος γιά νά βγάλει τους πρωτοπλάστους από τόν παράδεισο, συνεχίζει νά τό εφαρμόζει ως τις μέρες μας, γιά νά μας κρατάει μακριά από τόν Θεό. Μας ψιθυρίζει συκοφαντικά οτι οι εντολές τοϋ Θεοΰ είναι βαρείες καί ακατόρθωτες, ότι τάχα δεν είναι γιά μας καί γιά τήν εποχή μας. Τή σκέψη αυτή, μάλιστα, γιά νά μας ξεγελάσει, τήν παρουσιάζει σάν γέννημα τοΰ δικοϋ μας μυαλοΰ κι όχι σάν δική του υποβολή. Παράλληλα μας ανάβει τις επιθυμίες των ηδονών καί τυλίγει την ψυχή μας στά δίχτυα της αμαρτίας και τοϋ πνευματικού θανάτου.
Τά τεχνάσματα τοΰ διαβόλου ποικίλουν ανάλογα μέ τήν ηλικία, τήν κοινωνική θέση, τό αξίωμα, τήν πνευματική κατάσταση και, γενικά, τόν τρόπο ζωής μας. Δηλαδή, διαφορετικά πολεμάει ό πονηρός τόν νέο και διαφορετικά τόν ηλικιωμένο, διαφορετικά τόν κληρικό και διαφορετικά τόν λαϊκό, διαφορετικά τόν έγγαμο και διαφορετικά τον μοναχό, διαφορετικά τόν αρχάριο και διαφορετικά τόν προχωρημένο στην πνευματική ζωή.
Στή συνέχεια θά παραθέσουμε ορισμένα από τά τεχνάσματα αυτά, όπως τά περιγράφει ό άγιος Ιωάννης ό Σιναΐτης στην Κλίμακα, γιατί είν' αλήθεια πώς, όταν ένα τέχνασμα ξεσκεπαστεί, χάνει τή δύναμη και τήν αποτελεσματικότητα του. "Οταν ό πρωτόπειρος αγωνιστής πληροφορηθεί άπό κάποιον εμπειροπόλεμο γιά τις παγίδες πού είναι στημένες μπροστά του, εύκολα προφυλάγεται. Μας λέει, λοιπόν, ό άγιος:
• "Ενα βασικό τέχνασμα, πού πάντα χρησιμοποιούν οι
δαίμονες, όταν μας δουν νά ξεκινάμε κάποια πνευματική
εργασία, είναι τό έξης: Σκάβουν ύπουλα μπροστά μας
τρεις λάκκους, στους οποίους αγωνίζονται διαδοχικά νά
μας ρίξουν. Στήν αρχή προσπαθούν νά μας κάνουν νά μήν
ξεκινήσουμε τήν εργασία (ό πρώτος λάκκος). Κατόπιν, αν
δέν τό καταφέρουν αυτό, πασχίζουν νά μας κάνουν νά μήν
τήν εκτελέσουμε σύμφωνα μέ τό θέλημα τοϋ Θεού (ό δεύ-
προς λάκκος). Τέλος, αν και σ' αυτό αποτύχουν, μας πλη-
οιάζουν αθόρυβα και μας μακαρίζουν, ότι σέ όλα ένερ-
γοϋμε όπως ακριβώς θέλει ό Θεός. Κι αυτό, γιά νά μας ρίξουν στήν υπερηφάνεια (ό τρίτος λάκκος).
• Πολλά, επίσης, μηχανεύονται γιά νά νοθεύσουν και μ'
άλλους τρόπους τόν πνευματικό μας αγώνα. Υπάρχουν
λ.χ. περιπτώσεις, πού, άν δέν μας καταφέρουν ν' άμαρτήσουμε, μας σπρώχνουν νά κατακρίνουμε εκείνους πού αμάρτησαν, ώστε με την κατάκριση μας νά μολύνουν τήν αντίσταση μας εναντίον
της αμαρτίας.
• "Αλλοτε πάλι, οταν μας συμβούν θλίψεις και πειρασμοί, μας παρακινούν νά ποϋμε ή νά πράξουμε κάτι άστοχο. "Αν αποτύχουν σ' αυτό. πλησιάζουν αθόρυβα και μας προτρέπουν νά προσφέρουμε στον Θεό ευχαριστία ύπερήφανη.
• Μεγάλη προσοχή θέλει και τό ακόλουθο τέχνασμα
τους: Πριν πέσουμε στην αμαρτία, μας ψιθυρίζουν οτι ό
Θεός είναι φιλάνθρωπος και οτι σίγουρα θά μας συγχωρήσει. Μετά τη διάπραξη της, όμως. μας Τόν παρουσιάζουν δικαιοκρίτη, σκληρό και αυστηρό. Προσέξτε τό δόλο τους: Στήν αρχή ενήργησαν έτσι, γιά νά μάς σπρώξουν στην αμαρτία. Μετά ενήργησαν αλλιώς, γιά νά μάς καταποντίσουν στήν απελπισία.
• Σέ άλλες περιπτώσεις, όταν κατορθώσουν νά μάς ρίξουν σέ κάποιες αμαρτίες, αγωνίζονται νά μάς πείσουν να μην τις εξομολογηθούμε στον πνευματικό. Αυτό είναι μεγάλη τους επιτυχία, γιατί τίποτε άλλο δέν ισχυροποιεί τόσο τους δαίμονες, όσο τό νά κρύβουμε μέσα στήν καρδιά μας τις αμαρτίες. "Αν, παρ' όλα αυτά, εμείς πάμε στήν εξομολόγηση, μάς κάνουν ή νά τις παρουσιάζουμε σάν νά τις διέπραξε κάποιος άλλος ή νά ρίχνουμε σέ άλλους τήν ευθύνη.
• Πολύ επικίνδυνο τέχνασμα είναι καί ή υποστολή τοΰ
νοητού πολέμου. Γιά ορισμένο καιρό οι δαίμονες κρύβονται και δέν μάς πολεμούν, ώστε ν' αμέριμνησουμε καί να πέσουμε σέ αμέλεια. "Ετσι, ή συνείδηση μας γίνεται ολοένα καί πιό ελαστική, ώσπου φτάνουμε νά θεωροϋμε τά μεγάλα πάθη σάν τιποτένια. Φτάνουμε, δηλαδή, σέ μιά βαρειάς μορφής αναισθησία, πού είναι αθεράπευτη πνευματική αρρώστια.
• "Αλλοτε οι δαίμονες κρύβονται, γιά νά μάς επιτεθούν
ξαφνικά καί νά μάς αιφνιδιάσουν. "Οπως λ.χ. υπάρχουν
τροφές, πού, όταν τις φάει κανείς, εκδηλώνουν τά συμπτώματά τους στό σώμα την άλλη μέρα ή καί έπειτα από αρκετό καιρό, τό ϊδιο συμβαίνει πολλές φορές καί με τίς αιτίες πού μολύνουν την ψυχή. Τρώει, γιά παράδειγμα, κάποιος χορταστικά καί απολαυστικά, καί δεν νιώθει πόλεμο. Συναναστρέφεται άνετα μέ γυναίκες, καί την ώρα εκείνη δέν έχει κανένα πονηρό λογισμό. "Ετσι ξεθαρρεύει καί χαλαρώνει τήν προσοχή του, οπότε επιτίθενται αιφνιδιαστικά οι δαίμονες καί παθαίνει μεγάλη συμφορά.
• "Αλλο τέχνασμα τους είναι όχι μόνο νά κρύβονται,
αλλά καί νά μας δημιουργούν ψεύτικες πνευματικές καταστάσεις. "Οταν λ.χ. είμαστε χορτάτοι από ποικίλα και εϋγευστα φαγητά, μας κάνουν νά έχουμε ιλαρότητα, κατάνυξη καί καθαρό νοΰ στην προσευχή. Αντίθετα, όταν νηστεύουμε, μας προκαλούν υπνηλία, άκατανυξία και σκληρότητα. Στόχος τους είναι νά σχηματιστεί μέσα μας ή εσφαλμένη εντύπωση ότι μπορούμε ν' απολαμβάνουμε μέ
ηδυπάθεια τά υλικά αγαθά καί παράλληλα νά ζούμε έντονη πνευματική ζωή, μέ κατάνυξη καί δάκρυα. Τά δάκρυα αυτά, όμως, ή ή οποιαδήποτε παρόμοια "καλή" κατάσταση είναι νόθα.
• Ό δαίμονας της κενοδοξίας καταφεύγει καί στό έξης
απίστευτο τέχνασμα: Σπέρνει λογισμούς σε κάποιον αδελφό καί συγχρόνως τους φανερώνει σέ άλλον. Στή συνέχεια σπρώχνει τόν δεύτερο ν' αποκαλύψει στον πρώτο τά μυστικά της καρδιάς του, ώστε αυτός νά τόν μακαρίζει ως προορατικό.
• Σέ κενόδοξους ανθρώπους, πού τυχαίνει μάλιστα να είναι μορφωμένοι μέ τήν κοσμική παιδεία, εφαρμόζει και τό έξης τέχνασμα: Μόλις αρχίσουν τή μελέτη της Αγίας Γραφής, τους αποκαλύπτει αμέσως τήν ερμηνεία της. Έτσι σιγά-σιγά τους ξεγελάει καί τελικά τους ρίχνει σε αιρέσεις καί βλασφημίες. Τή δαιμονική αυτή θεολογία ή μάλλον φλυαρία μπορούν νά τήν καταλάβουν από τήν ταραχή καί τήν άτακτη ευχαρίστηση πού νιώθουν τήν ώρα της ερμηνείας τών αγιογραφικών χωρίων.
• Επικίνδυνες είναι καί οι «εκ δεξιών» παγίδες. Πολλές
φορές οι δαίμονες μάς εμποδίζουν από τά πιό ελαφρά καί
ωφέλιμα έργα καί μάς σπρώχνουν στά πιό κοπιαστικά.
"Ετσι, μάς προτρέπουν νά επιδοθούμε σέ πνευματικούς
αγώνες πού ξεπερνούν τά μέτρα μας. ώστε, αφού κουραστούμε ψυχικά καί σπαταλήσουμε τις δυνάμεις μας, να μήν έχουμε πιά διάθεση οΰτε καί γιά τους απλούς αγώνες, πού εύκολα μπορούμε νά εκτελέσουμε.
• Εντύπωση, επίσης, προκαλούν τά ποικίλα τεχνάσματα, πού τά πονηρά πνεύματα επινοούν κατά τήν ώρα της προσευχής. "Οταν λ.χ. χτυπήσει ή καμπάνα γιά νά πάμε στην εκκλησία, μερικοί δαίμονες έρχονται, στό κρεβάτι καί, καθώς έχουμε ανασηκωθεί, μάς πιέζουν νά ξαναπέσουμε γιά λίγο. "Αλλοι, όταν στεκόμαστε στην προσευχή, μας προκαλούν χασμουρητά ή μάς βυθίζουν στον ϋπνο. "Αλλοι προξενούν έντονη καί απροσδόκητη κοιλιακή ενόχληση,
γιά νά μάς βγάλουν έξω. "Αλλοι μάς φέρνουν τέτοια κόπωση, πού δέν μπορούμε νά σταθούμε στά πόδια μας. "Αλλοι μάς παρακινούν ν' ανοίγουμε συζητήσεις μέσα στό ναό καί άλλοι μάς κάνουν νά γελάμε. "Αλλοι, πάλι, μάς προτρέπουν νά ψάλλουμε αργά και περίτεχνα από φιληδονία.
• "Αν δέν παγιδευτούμε από τά τεχνάσματα αυτά, έρχονται αμέσως μετά τήν προσευχή καί. μάς επιτίθενται με άπρεπες φαντασίες, γιά ν' αρπάξουν τους πνευματικούς καρπούς, πού πριν από λίγο μέ κόπο συλλέξαμε.
Αυτά είναι ορισμένα από τά πάμπολλα δαιμονικά τεχνάσματα, πού έχουν επισημάνει οι άγιοι πατέρες στά συγγράμματα τους, γιά τη δική μας ψυχική ασφάλεια.
Οι δαίμονες και τα έργα τους *«Ό μοχθηρός εχθρός», λέει ό άγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος, «έχει εφεύρει χιλιάδες από θανάσιμα κεντριά, πού είναι συχνά συγκαλυμμένα κάτω από ένα προσωπείο αγαθό. Μ' αυτά προετοιμάζει ολέθριο τέλος γιά τους ανθρώπους, ακριβώς όπως ένα αγκίστρι μέσα στό νερό φέρνει τό θάνατο σ' ένα ψάρι».
Ό Μέγας Αντώνιος είδε όλες τις παγίδες τοΰ έχθροϋ απλωμένες πάνω στη γη, καί μάλιστα τόσο καλοστημένες, πού απόρησε, άν θά υπήρχε τρόπος νά περάσει κανείς ανάμεσα τους χωρίς νά πιαστεί.
Ό άγιος Μακάριος, πάλι, είδε τό διάβολο μέ μορφή άνθρωπου νά φοράει διάτρητο χιτώνα, πού άπό κάθε τρύπα του κρεμόταν κι ένα μικρό δοχείο. Κάθε δοχείο περιείχε ορισμένο είδος πειρασμού, πού ό διάβολος πρόσφερε ατούς μοναχούς, μέ τήν ελπίδα ότι κάποιος κάτι άπ' όλα θά δεχόταν. Γι' αυτό καί ό άγιος συμβούλευε: «Πρέπει νά παρατηρούμε μέ μεγάλη οξύτητα τά τεχνάσματα καί τους δόλους καί τά κακοΰργα σχέδια τού έχθροϋ. Γιατί, όπως τό "Αγιο Πνεϋμα λέει μέ τό στόμα τοϋ Παύλου ότι έγινε γιά τους πάντες τά πάντα, ώστε νά κερδίσει τους πάντες, έτσι καί ή κακία φροντίζει καί γίνεται τά πάντα, ώστε όλους νά τους οδηγήσει στην απώλεια».
Ή όσια Συγκλητική επισημαίνει μερικές άπό τις παγίδες τοϋ διαβόλου: «"Οταν ό διάβολος δέν μπορεί νά αιχμαλωτίσει τήν ψυχή μέ τή φτώχεια, της προσφέρει σάν δόλωμα τόν πλοϋτο. "Αν δέν τά καταφέρει μέ τις ύβρεις καί τους εξευτελισμούς, προκαλεί επαίνους καί δόξα. "Οταν νικιέται μέ τήν υγεία, κάνει άρρωστο τό σώμα. "Οταν, γενικά, δέν μπορεί νά μας απατήσει μέ τις ηδονές, προσπαθεί νά μας αποδιοργανώσει μέ τις ακούσιες θλίψεις».
Ό απόστολος Παϋλος. επειδή γνώριζε καλά τά πονηρά σχέδια καί τις ενέδρες τοΰ σατανά, έλεγε: «Ου γάρ αύτού τά νοήματα άγνοούμεν» (Β' Κορ. 2:11). Γι' αυτό προέτρεπε τους χριστιανούς: «Ένδύσασθε την πανοπλίαν τοϋ θεοϋ προς τό δύνασθαι υμάς στήναι προς τάς μεθοδείας τοϋ διαβόλου» (Έφ. 6:11). Φορέστε, έλεγε, την πνευματική πανοπλία, γιά νά μπορέσετε ν' αντιμετωπίσετε τά πανούργα τεχνάσματα τοϋ διαβόλου. Καί σχολιάζει ό ιερός Χρυσόστομος: «Δεν είπε ό Παϋλος ν' άντιμετοπίσετε τις μάχες οϋτε τους πολέμους, αλλά τά τεχνάσματα. Γιατί ό εχθρός δεν μας πολεμάει φανερά, αλλά ΰπουλα. Δεν δείχνει αμέσως αυτό πού θέλει νά κάνει, γιά νά μη φανερωθεί, αλλά, φορώντας προσωπείο, ενεργεί παραπλανητικά, σάν εχθρός πανούργος, πού, γιά νά καταλάβει μιά πόλη, σκάβει κρυφά κάτω από τά τείχη της».
Τό πρώτο καί μεγαλύτερο τέχνασμα του τό χρησιμοποίησε ό διάβολος κατά τήν εξαπάτηση της Εύας στον παράδεισο. Στήν αρχή πήρε τη μορφή τοϋ φιδιοϋ, πού ήταν τό «φρονιμώτατον πάντων των θηρίων». "Υστερα τήν παρέσυρε σε διάλογο, όπου με τέχνη τήν κατάφερε ν' αμφισβητήσει τό κύρος τοΰ Θεοϋ καί τήν αλήθεια της εντολής Του. Τέλος, της άναψε τήν επιθυμία τοΰ απαγορευμένου καρποΰ καί τήν έπεισε νά τόν γευθεί, χωρίζοντας την από τόν Θεό καί υποδουλώνοντας την στό θάνατο (Γεν. 3:1-6).
Τό τέχνασμα αυτό, πού χρησιμοποίησε ό διάβολος γιά νά βγάλει τους πρωτοπλάστους από τόν παράδεισο, συνεχίζει νά τό εφαρμόζει ως τις μέρες μας, γιά νά μας κρατάει μακριά από τόν Θεό. Μας ψιθυρίζει συκοφαντικά οτι οι εντολές τοϋ Θεοΰ είναι βαρείες καί ακατόρθωτες, ότι τάχα δεν είναι γιά μας καί γιά τήν εποχή μας. Τή σκέψη αυτή, μάλιστα, γιά νά μας ξεγελάσει, τήν παρουσιάζει σάν γέννημα τοΰ δικοϋ μας μυαλοΰ κι όχι σάν δική του υποβολή. Παράλληλα μας ανάβει τις επιθυμίες των ηδονών καί τυλίγει την ψυχή μας στά δίχτυα της αμαρτίας και τοϋ πνευματικού θανάτου.
Τά τεχνάσματα τοΰ διαβόλου ποικίλουν ανάλογα μέ τήν ηλικία, τήν κοινωνική θέση, τό αξίωμα, τήν πνευματική κατάσταση και, γενικά, τόν τρόπο ζωής μας. Δηλαδή, διαφορετικά πολεμάει ό πονηρός τόν νέο και διαφορετικά τόν ηλικιωμένο, διαφορετικά τόν κληρικό και διαφορετικά τόν λαϊκό, διαφορετικά τόν έγγαμο και διαφορετικά τον μοναχό, διαφορετικά τόν αρχάριο και διαφορετικά τόν προχωρημένο στην πνευματική ζωή.
Στή συνέχεια θά παραθέσουμε ορισμένα από τά τεχνάσματα αυτά, όπως τά περιγράφει ό άγιος Ιωάννης ό Σιναΐτης στην Κλίμακα, γιατί είν' αλήθεια πώς, όταν ένα τέχνασμα ξεσκεπαστεί, χάνει τή δύναμη και τήν αποτελεσματικότητα του. "Οταν ό πρωτόπειρος αγωνιστής πληροφορηθεί άπό κάποιον εμπειροπόλεμο γιά τις παγίδες πού είναι στημένες μπροστά του, εύκολα προφυλάγεται. Μας λέει, λοιπόν, ό άγιος:
• "Ενα βασικό τέχνασμα, πού πάντα χρησιμοποιούν οι
δαίμονες, όταν μας δουν νά ξεκινάμε κάποια πνευματική
εργασία, είναι τό έξης: Σκάβουν ύπουλα μπροστά μας
τρεις λάκκους, στους οποίους αγωνίζονται διαδοχικά νά
μας ρίξουν. Στήν αρχή προσπαθούν νά μας κάνουν νά μήν
ξεκινήσουμε τήν εργασία (ό πρώτος λάκκος). Κατόπιν, αν
δέν τό καταφέρουν αυτό, πασχίζουν νά μας κάνουν νά μήν
τήν εκτελέσουμε σύμφωνα μέ τό θέλημα τοϋ Θεού (ό δεύ-
προς λάκκος). Τέλος, αν και σ' αυτό αποτύχουν, μας πλη-
οιάζουν αθόρυβα και μας μακαρίζουν, ότι σέ όλα ένερ-
γοϋμε όπως ακριβώς θέλει ό Θεός. Κι αυτό, γιά νά μας ρίξουν στήν υπερηφάνεια (ό τρίτος λάκκος).
• Πολλά, επίσης, μηχανεύονται γιά νά νοθεύσουν και μ'
άλλους τρόπους τόν πνευματικό μας αγώνα. Υπάρχουν
λ.χ. περιπτώσεις, πού, άν δέν μας καταφέρουν ν' άμαρτήσουμε, μας σπρώχνουν νά κατακρίνουμε εκείνους πού αμάρτησαν, ώστε με την κατάκριση μας νά μολύνουν τήν αντίσταση μας εναντίον
της αμαρτίας.
• "Αλλοτε πάλι, οταν μας συμβούν θλίψεις και πειρασμοί, μας παρακινούν νά ποϋμε ή νά πράξουμε κάτι άστοχο. "Αν αποτύχουν σ' αυτό. πλησιάζουν αθόρυβα και μας προτρέπουν νά προσφέρουμε στον Θεό ευχαριστία ύπερήφανη.
• Μεγάλη προσοχή θέλει και τό ακόλουθο τέχνασμα
τους: Πριν πέσουμε στην αμαρτία, μας ψιθυρίζουν οτι ό
Θεός είναι φιλάνθρωπος και οτι σίγουρα θά μας συγχωρήσει. Μετά τη διάπραξη της, όμως. μας Τόν παρουσιάζουν δικαιοκρίτη, σκληρό και αυστηρό. Προσέξτε τό δόλο τους: Στήν αρχή ενήργησαν έτσι, γιά νά μάς σπρώξουν στην αμαρτία. Μετά ενήργησαν αλλιώς, γιά νά μάς καταποντίσουν στήν απελπισία.
• Σέ άλλες περιπτώσεις, όταν κατορθώσουν νά μάς ρίξουν σέ κάποιες αμαρτίες, αγωνίζονται νά μάς πείσουν να μην τις εξομολογηθούμε στον πνευματικό. Αυτό είναι μεγάλη τους επιτυχία, γιατί τίποτε άλλο δέν ισχυροποιεί τόσο τους δαίμονες, όσο τό νά κρύβουμε μέσα στήν καρδιά μας τις αμαρτίες. "Αν, παρ' όλα αυτά, εμείς πάμε στήν εξομολόγηση, μάς κάνουν ή νά τις παρουσιάζουμε σάν νά τις διέπραξε κάποιος άλλος ή νά ρίχνουμε σέ άλλους τήν ευθύνη.
• Πολύ επικίνδυνο τέχνασμα είναι καί ή υποστολή τοΰ
νοητού πολέμου. Γιά ορισμένο καιρό οι δαίμονες κρύβονται και δέν μάς πολεμούν, ώστε ν' αμέριμνησουμε καί να πέσουμε σέ αμέλεια. "Ετσι, ή συνείδηση μας γίνεται ολοένα καί πιό ελαστική, ώσπου φτάνουμε νά θεωροϋμε τά μεγάλα πάθη σάν τιποτένια. Φτάνουμε, δηλαδή, σέ μιά βαρειάς μορφής αναισθησία, πού είναι αθεράπευτη πνευματική αρρώστια.
• "Αλλοτε οι δαίμονες κρύβονται, γιά νά μάς επιτεθούν
ξαφνικά καί νά μάς αιφνιδιάσουν. "Οπως λ.χ. υπάρχουν
τροφές, πού, όταν τις φάει κανείς, εκδηλώνουν τά συμπτώματά τους στό σώμα την άλλη μέρα ή καί έπειτα από αρκετό καιρό, τό ϊδιο συμβαίνει πολλές φορές καί με τίς αιτίες πού μολύνουν την ψυχή. Τρώει, γιά παράδειγμα, κάποιος χορταστικά καί απολαυστικά, καί δεν νιώθει πόλεμο. Συναναστρέφεται άνετα μέ γυναίκες, καί την ώρα εκείνη δέν έχει κανένα πονηρό λογισμό. "Ετσι ξεθαρρεύει καί χαλαρώνει τήν προσοχή του, οπότε επιτίθενται αιφνιδιαστικά οι δαίμονες καί παθαίνει μεγάλη συμφορά.
• "Αλλο τέχνασμα τους είναι όχι μόνο νά κρύβονται,
αλλά καί νά μας δημιουργούν ψεύτικες πνευματικές καταστάσεις. "Οταν λ.χ. είμαστε χορτάτοι από ποικίλα και εϋγευστα φαγητά, μας κάνουν νά έχουμε ιλαρότητα, κατάνυξη καί καθαρό νοΰ στην προσευχή. Αντίθετα, όταν νηστεύουμε, μας προκαλούν υπνηλία, άκατανυξία και σκληρότητα. Στόχος τους είναι νά σχηματιστεί μέσα μας ή εσφαλμένη εντύπωση ότι μπορούμε ν' απολαμβάνουμε μέ
ηδυπάθεια τά υλικά αγαθά καί παράλληλα νά ζούμε έντονη πνευματική ζωή, μέ κατάνυξη καί δάκρυα. Τά δάκρυα αυτά, όμως, ή ή οποιαδήποτε παρόμοια "καλή" κατάσταση είναι νόθα.
• Ό δαίμονας της κενοδοξίας καταφεύγει καί στό έξης
απίστευτο τέχνασμα: Σπέρνει λογισμούς σε κάποιον αδελφό καί συγχρόνως τους φανερώνει σέ άλλον. Στή συνέχεια σπρώχνει τόν δεύτερο ν' αποκαλύψει στον πρώτο τά μυστικά της καρδιάς του, ώστε αυτός νά τόν μακαρίζει ως προορατικό.
• Σέ κενόδοξους ανθρώπους, πού τυχαίνει μάλιστα να είναι μορφωμένοι μέ τήν κοσμική παιδεία, εφαρμόζει και τό έξης τέχνασμα: Μόλις αρχίσουν τή μελέτη της Αγίας Γραφής, τους αποκαλύπτει αμέσως τήν ερμηνεία της. Έτσι σιγά-σιγά τους ξεγελάει καί τελικά τους ρίχνει σε αιρέσεις καί βλασφημίες. Τή δαιμονική αυτή θεολογία ή μάλλον φλυαρία μπορούν νά τήν καταλάβουν από τήν ταραχή καί τήν άτακτη ευχαρίστηση πού νιώθουν τήν ώρα της ερμηνείας τών αγιογραφικών χωρίων.
• Επικίνδυνες είναι καί οι «εκ δεξιών» παγίδες. Πολλές
φορές οι δαίμονες μάς εμποδίζουν από τά πιό ελαφρά καί
ωφέλιμα έργα καί μάς σπρώχνουν στά πιό κοπιαστικά.
"Ετσι, μάς προτρέπουν νά επιδοθούμε σέ πνευματικούς
αγώνες πού ξεπερνούν τά μέτρα μας. ώστε, αφού κουραστούμε ψυχικά καί σπαταλήσουμε τις δυνάμεις μας, να μήν έχουμε πιά διάθεση οΰτε καί γιά τους απλούς αγώνες, πού εύκολα μπορούμε νά εκτελέσουμε.
• Εντύπωση, επίσης, προκαλούν τά ποικίλα τεχνάσματα, πού τά πονηρά πνεύματα επινοούν κατά τήν ώρα της προσευχής. "Οταν λ.χ. χτυπήσει ή καμπάνα γιά νά πάμε στην εκκλησία, μερικοί δαίμονες έρχονται, στό κρεβάτι καί, καθώς έχουμε ανασηκωθεί, μάς πιέζουν νά ξαναπέσουμε γιά λίγο. "Αλλοι, όταν στεκόμαστε στην προσευχή, μας προκαλούν χασμουρητά ή μάς βυθίζουν στον ϋπνο. "Αλλοι προξενούν έντονη καί απροσδόκητη κοιλιακή ενόχληση,
γιά νά μάς βγάλουν έξω. "Αλλοι μάς φέρνουν τέτοια κόπωση, πού δέν μπορούμε νά σταθούμε στά πόδια μας. "Αλλοι μάς παρακινούν ν' ανοίγουμε συζητήσεις μέσα στό ναό καί άλλοι μάς κάνουν νά γελάμε. "Αλλοι, πάλι, μάς προτρέπουν νά ψάλλουμε αργά και περίτεχνα από φιληδονία.
• "Αν δέν παγιδευτούμε από τά τεχνάσματα αυτά, έρχονται αμέσως μετά τήν προσευχή καί. μάς επιτίθενται με άπρεπες φαντασίες, γιά ν' αρπάξουν τους πνευματικούς καρπούς, πού πριν από λίγο μέ κόπο συλλέξαμε.
Αυτά είναι ορισμένα από τά πάμπολλα δαιμονικά τεχνάσματα, πού έχουν επισημάνει οι άγιοι πατέρες στά συγγράμματα τους, γιά τη δική μας ψυχική ασφάλεια.
via