Προς αναζήτηση της ευτυχίας

(Μια διαφορετική προσέγγιση)

Ευτυχία! Όλοι την αναζητούν. Όλοι ελπίζουν να την βρουν, ο καθένας με τον τρόπο του. Τι όμως, είναι η ευτυχία; Υπάρχει αληθινή ευτυχία; Αν ναι, πώς μπορεί κάποιος να την αποκτήσει;

Η ευτυχία λοιπόν, και ως προκύπτει από τη σύνθεση της λέξεως, είναι η καλή τύχη, η καλή ζωή, η ευδαιμονία. Στην εποχή μας ταυτίστηκε με την απόκτηση υλικών αγαθών.

Σ’ αυτό συνέβαλλε τα μέγιστα η τεχνολογική ανάπτυξη και η βαρύτητα που δόθηκε στον διαφημιστικό τομέα, με την προώθηση από τα ποικίλα τεχνολογικά μέσα (ουσιαστικά με πλύση εγκεφάλου), των αστείρευτων επιγείων αγαθών και τη δημιουργία ολοένα και περισσότερων αναγκών στον άνθρωπο.




Το πρόβλημα είναι ότι ο άνθρωπος, όσα αγαθά και να αποκτήσει, όσες υλικές απολαύσεις και εάν ζήσει, πάντα θα νιώθει την αίσθηση του ανικανοποίητου, ένα τεράστιο ψυχικό κενό.

Ενώ θεωρούμε, ότι η απόκτηση ή η μανιώδης αναζήτηση του επίγειου πλούτου θα φέρει την πολυπόθητη ευτυχία εντούτοις διαπιστώνουμε ότι τα μόνα που εισπράττουμε είναι το άγχος, η κατάθλιψη, οι ψυχικές διαταραχές. Διαπιστώνουμε ότι οδηγούμαστε σε θλιβερά αδιέξοδα.

Ίσως τελικά, να γυρεύουμε αλλού την ευτυχία. Ίσως να κάνουμε λάθος αναζητώντας την ανάμεσα στα κοσμικά αγαθά και απολαύσεις. Ίσως στραφήκαμε πολύ χαμηλά, στη γη, ελπίζοντας να έρθουν καλύτερες, ευτυχισμένες μέρες.

Μα, είναι στη φύση του ανθρώπου, ο νους του να κοιτά ψηλά, να θωρεί με τα μάτια της ψυχής του το Θείο μεγαλείο, το υπέρτατο, «το τελειότατο αγαθό», όπως λέει ο μεγάλος πατέρας της Εκκλησίας, ο άγιος Βασίλειος. «Οι αμαθείς άνθρωποι και φιλόκοσμοι», λέει ο μεγάλος αυτός πατήρ, «οι οποίοι αγνοούν τη φύση αυτή του αγαθού (δηλ. του Θεού), μακαρίζουν πολλές φορές εκείνα που δεν έχουν καμμιά αξία, τον πλούτο, την υγεία, τη λαμπρότητα του βίου.

Εκ των οποίων κανένα δεν είναι αγαθό εκ της φύσεώς του, όχι μόνο γιατί εύκολα μπορεί να μεταβληθεί στ’ αντίθετα, αλλά και γιατί δεν μπορεί να κάνει αγαθούς αυτούς που το κατέχουν. Γιατί ποιος είναι δίκαιος, επειδή έχει χρήματα; Ποιος σώφρονας, επειδή έχει υγεία; Αντίθετα μάλιστα το καθένα απ’ αυτά γίνεται πολλές φορές αίτιο για ν’ αμαρτήσουν εκείνοι που τα διαχειρίζονται κακώς. Μακάριος λοιπόν είναι εκείνος που κατέχει αγαθά μεγαλύτερης αξίας, ο μέτοχος αναφαίρετων αγαθών». (α)




Η αληθινή ευτυχία βρίσκεται κοντά στο κατ’ εξοχήν Αγαθό, βρίσκεται κοντά στον Θεό και μακριά από την βαρύτατη σκλαβιά των παθών. Αυτός μόνο μπορεί να προσφέρει το τέλειο αγαθό, διότι το κατέχει σε απόλυτο βαθμό. Σε Αυτόν πρέπει να πλησιάσουμε, για να αποκτήσουμε την απόλυτη ευτυχία. Απαραίτητα πρέπει να ελαφρύνουμε από τα περιττά βάρη και δεσμά, που δεν μας επιτρέπουν να ταξιδεύσουμε ψηλότερα, καθηλώνοντας την ψυχή μας στο χώμα.




Αυτό το είχαν αντιληφθεί, κατά κάποιον τρόπο, οι αρχαίοι πρόγονοί μας, οι οποίοι πρόβαλαν τη λιτή και ολιγαρκή ζωή. Παροιμιώδης έμεινε ο σπαρτιατικός τρόπος ζωής. Ρώτησε κάποιος τον βασιλιά των Λακεδαιμονίων Αγησίλαο: «ποια είναι η μεγάλη προσφορά της νομοθεσίας του Λυκούργου στη Σπάρτη` η περιφρόνηση των ηδονών, απάντησε` ‘‘Καταφρονείν, έφη των ηδονών’’.

Σε άλλον, που εξέφρασε το θαυμασμό του για τη λιτότητα της διατροφής και της ενδυμασίας, και του ιδίου (του Αγησιλάου) και των άλλων Σπαρτιατών, είπε` στη λιτότητα αυτή ξένε μου, οφείλουμε την ελευθερία μας` ‘‘Αντί ταύτης της διαίτης, ω ξένε, την ελευθερίαν αμώμεθα’’». (β) Ο δε Σωκράτης, αφού αναλύει στο σοφιστή Αντιφώντα, ο οποίος κατηγόρησε τον Σωκράτη ότι ως φιλόσοφος θα έπρεπε να ζει προοδευτικότερα και να επιδιώκει την καλοπέραση, ενώ αυτός ζούσε χειρότερα και απ’ τους δούλους, «ποιος είναι ο σκοπός της τροφής και των ιματίων, λέγει ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται στην τρυφή και στην πολυτέλεια` ευτυχής είναι αυτός που έχει λίγες ανάγκες, γιατί έτσι πλησιάζει προς το Θεό που δεν έχει καθόλου ανάγκες» (γ)




«Η αύρα αυτή του πνεύματος στη ζωή και στη σκέψη των αρχαίων προγόνων μας, που αγωνίζονται να σώσουν την πνευματική ελευθερία του ανθρώπου, την ανεξαρτησία του από τις υλικές του ανάγκες, ενισχύεται στον Χριστιανισμό. Το γεγονός ότι οι Έλληνες δέχτηκαν τον Χριστιανισμό και έγιναν τελικώς οι ερμηνευτές του, οφείλεται και στο ότι ο αυστηρός και ασκητικός Χριστιανισμός συνεχίζει κατά πληρέστερο τρόπο τον ασκητισμό των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων. Στο χώρο της χριστιανικής ζωής δεν υπάρχει περιθώριο για καλοπέραση και πολυτέλεια. Η λιτότητα, ο ασκητισμός, είναι ουσιαστικό στοιχείο του Χριστιανισμού». (δ)




Αυτό το ουσιαστικό στοιχείο λείπει από τη σύγχρονη χριστιανική ζωή. Αυτό που καθαρίζει την καρδιά από τα πάθη και την μεταποιεί σε κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος δια της αγιαστικής Χάριτός Του. Τότε ο άνθρωπος γίνεται μέτοχος των αιωνίων απολαύσεων. Τότε βιώνει το «χάδι» του Θεού.

Υπάρχουν άνθρωποι που «τρώνε μόνον ξερό παξιμάδι, αλλά μέρα-νύχτα δοξολογούν τον Θεό και τρέφονται με ουράνια γλυκύτητα!

Αυτοί οι άνθρωποι αποκτούν μια πνευματική ευαισθησία και γνωρίζουν τα χάδια του Θεού. Εμείς δεν τα καταλαβαίνουμε, γιατί η καρδιά μας έχει πιάσει γλίτσα και δεν ικανοποιούμαστε με τίποτε. Δεν καταλαβαίνουμε ότι η ευτυχία είναι στην αιωνιότητα και όχι στην ματαιότητα.» (ε)

Είναι η ίδια «ουράνια γλυκύτητα» που γεύτηκαν οι Πατέρες που ζούσαν στα σκοτεινά και υγρά σπήλαια της Λαύρας του Κιέβου, στο πλάι του ποταμού Δνείπερου. Μόνοι με τον Θεό. Δεν είχαν τίποτα, αλλά είχαν τα πάντα! Γεύονταν το τελειότερο Αγαθό! Μέσα από την σκληρή ασκητική ζωή έζησαν την αληθινή ευτυχία.




Ο όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης διαπιστώνει: «Πόσο ευτυχισμένοι είμαστε εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί! Τι Θεό έχουμε! Είναι αξιολύπητοι όσοι δεν γνώρισαν το Θεό. Αυτοί δεν βλέπουν το αιώνιο φως, και μετά το θάνατο πορεύονται στο αιώνιο σκοτάδι. Αυτό το ξέρουμε, γιατί το Άγιο Πνεύμα πληροφορεί μέσα στην Εκκλησία τους αγίους για το τι υπάρχει στον ουρανό και τι στον άδη.

Ω, πόσο αξιολύπητοι είναι οι πλανεμένοι άνθρωποι! Αυτοί δεν μπορούν να ξέρουν τι είναι η αληθινή χαρά. Μερικές φορές διασκεδάζουν και γελούν, αλλά το γέλιο και η απόλαυση, που δοκιμάζουν, θα μεταβληθούν σε θρήνο και θλίψη. Δική μας χαρά είναι ο Χριστός. Με τα πάθη Του μας έγραψε στο βιβλίο της ζωής, και στη βασιλεία των ουρανών θα είμαστε αιώνια με το Θεό και θα βλέπουμε τη δόξα Του και θα ευφραινόμαστε μαζί Του. Η χαρά μας είναι το Άγιο Πνεύμα. Είναι τόσο γλυκό και ευχάριστο! Αυτό μαρτυρεί στην ψυχή για τη σωτηρία.» (στ)




Η ευτυχία τελικά βρίσκεται σε πράγματα απλά, λιτά και απέριττα. Βρίσκεται με την εξάλειψη των πολυσύνθετων μεριμνών. Η αληθινή ευτυχία υπάρχει. Βρίσκεται μέσα στην ασφαλή αγκαλιά του Χριστού. Αποκτιέται εμπειρικά, ακολουθώντας το παράδειγμά Του, σηκώνοντας τον δικό μας σταυρό, απαρνούμενοι τον παλαιό μας εαυτό και προσδοκώντας τη δική μας Ανάσταση.

Αντωνίου Ουρεϊλίδη, φοιτητή Θεολογίας ΑΠΘ

ΠΗΓΕΣ- ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

α) Κ. Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, «ΒΑΣΙΛΕΙΑΝΟ ΑΠΟΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΦΩΤΟΔΟΤΕΣ».

β),(γ),(δ) ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ-ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ Ν. ΖΗΣΗ, «ΗΘΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ», ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Α.Π.Θ-Υ.Δ., 1993.

ε) ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ΄: «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ», Α΄ΕΚΔΟΣΗ, ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ ‘‘ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ’’, 2002.

στ) http://agiabarbarapatras.blogspot.gr/2010/12/blog-post_7995.html